Slikken, schorren, schelpenbanken en slijkgras, we gaan op slikkentocht op de Kattendijkse plaat in Zuid-Beveland.
De Slikkentocht Kattendijkse plaat leert ons over het leven in en rond de Oosterschelde. Een bijzonder gebied waar land ontstaat, net als het leven van bacterie via alg, wier, schelp- en bodemdieren tot aan vogels.
Vroeger dan ik hebben kan
Het is even slikken, vroeger dan ik hebben kan, stappen we, gehuld in oude plunje en hoge laarzen, net voor de klok van acht uur, na ruim een uur rijden, uit de auto. Op een weinig inspirerende parkeerplaats staat een groepje mensen. De een in camouflagekleding, de ander een camera met gigantische lens aan de schouder. Het gemêleerde gezelschap bestaande uit een handvol locals, wat kampeerders die in Wemeldinge verblijven, fotografen en vogelaars schudt een voor een de handen van Thom en Kerst, de mannen van Natuurmonumenten. Zij gaan ons bij het ochtendgloren in de geheimen van de slikken op de Kattendijkse plaat inwijden.
Bontbekplevier
Tussen de schelpen en het slik is het grijze verendek van de Bontbekplevier nauwelijks waar te nemen. Thom De Bruijn en Kerst Buis zijn bijzonder trots op het feit dat deze zeldzame broedvogel er ook dit jaar voor gekozen heeft, hier zijn nest te bouwen. Dat verklaart direct waarom een stuk van het strand met rood/witte markering is afgezet.
“Project Strandbroeders geeft de vogel de ruimte te nesten in het Nationaal Park Oosterschelde. Houden we geen oogje in het zeil tijdens het broedseizoen, dan is de kant groot dat de eieren zomaar vertrapt worden. Onze bescherming is echt een kwestie van leven of dood voor deze vogels,” aldus Thom. “Als je bedenkt dat er jaarlijks slechts 300 tot 400 broedende paartjes bontbekplevieren in Nederland zijn, snap je onze inspanning,” voegt hij eraan toe. Voordat we daadwerkelijk de modderige plaat betreden, deelt de boswachter ook nog informatie over het ophogen van de zandplaten in de Oosterschelde. “Gebeurt dit niet, dan verdwijnt het zand in geulen en blijft er geen land meer over voor vogels als de wulp, bonte strandloper en scholekster.”
Slikkentocht Kattendijkse plaat: Bukken naar de zeebodem
We turen nog een laatste keer naar de broedende vogel, maar zonder camera met telelens of verrekijker is het haast ondoenbaar deze te ontdekken. Slurp, slurp, zuig, zuig. De eerste stappen in het slik zijn even wennen. Onze laarzen zuigen niet echt vast, maar soepel wandelen is anders. Oefening baart, zoals altijd, kunst. Een kleine tien minuten later lijkt het een vanzelfsprekendheid om op een zonnige zondagochtend door de modder te waden. Hier slenterend over de bodem van de Oosterschelde wordt duidelijk hoe het getij slik, voedsel en zand aanvoert, letterlijk de bodem voor leven.
De zon gloort over de moddervlakte. Kerst bukt zich en woelt in de grond. “Hebbes,” klinkt het wanneer onze gids zich weer strekt en zijn hand vooruitsteekt naar de groep. “Dit is een muiltje of eigenlijk zijn het er een aantal. Het wonderlijke van deze schelpdieren is het feit dat ze gedurende hun leven van geslacht veranderen. De oudste en grootste onderaan een reeks schelpen is altijd een vrouwtje, ook als deze als mannetje geboren is. Het bovenste en daarmee ook het jongste exemplaar is altijd een mannetje. Totdat deze onderaan de reeks beëindigd, enfin, je snapt wat er dan gebeurt.”
Pieren en wormen
Een van de kinderen die meewandelt, merkt op dat er hoopjes ‘draadjes’ op de bodem liggen. Slierten die doen denken aan brooddeeg uit een knoflookpers geduwd. “Dat is eigenlijk een beetje een vies verhaal,” lacht Thom. “Die sliertjes die je hier overal ziet, is namelijk de poep van de vele wadpieren die hier in de bodem leven.” Het jongetje haalt, vies kijkend, zijn neus op. Dan zoekt hij zijn moeder op en vraagt haar wat ze denkt dat het is. Gierend van de lach deelt hij zijn zojuist verworven kennis.
Naast hoopjes vallen de gaatjes in de bodem eveneens op. Opnieuw woelt Kerst in de zachte bodem om er een kokervormig voorwerp uit te halen. “De kokerworm, maakt dit soort, laten we het schoorsteentjes noemen. Zo’n kokertje, het huisje van de worm, wordt gemaakt met slijm, vermengd met zand of schelpjes.
Oesterbanken
Voor de liefhebber smaakt niets zo goed als een verse, zelf uit de Oosterschelde geplukte oester. Dat het niet de bedoeling is deze lekkernij zelf uit het water te halen, leren we wanneer we halthouden bij de oesterbanken. Inmiddels heeft het slik en de modder plaatsgemaakt voor water en staan we enkeldiep in de Oosterschelde. “De oesterbanken die hier staan behoorden ooit tot een kwekerij, nu zijn ze opnieuw onderdeel van het ecosysteem in dit gebied. Dat trekt weer ander leven aan, zoals de Japanse stekelhoorn bijvoorbeeld. Daar wil je niet met je blote voeten op gaan staan. Op de oesters trouwens ook niet,” lacht de natuurgids ons toe.
“Die groene drap, wat is dat?” vraagt de man met de camera met telelens. “Zeesla.”
“Kun je het eten?” klinkt het twijfelachtig. “Jazeker. Het smaakt een beetje naar spinazie en wordt onder andere voor sushi gebruikt. Het is sowieso rijk aan eiwit, ijzer en calcium. Niks mis mee.”
De twee uur in het slik vliegen om, we zouden met gemak nog twee uur aan de lippen van onze natuurgidsen kunnen hangen. Het gebied rondom de Oosterschelde is sowieso een fijne plek in Zeeland om te wandelen, te fietsen, te duiken of per boot te ontdekken, maar de bodem en het slik ontdekken, is een absolute aanrader.
Praktische info Slikkentocht Kattendijkse plaat
- Het gaat bij deze wandeling niet om de afstand, maar om de ervaring. Je maakt weinig kilometers maar komt met een bak aan ervaringen terug thuis.
- Start/Einde: parkeerplaats bij de Kattendijkse plaat.
- Deze route van Natuurmonumenten wordt elke maand gehouden. Aanvangstijden en thema veranderen van tijd tot tijd. Aanmelden verplicht. Check voor meer informatie en aanmelden de website van Natuurmonumenten.nl en schrijf op tijd in, want de wandeling is populair en er kunnen maar een maximaal aantal wandelaars per datum meelopen.
- Leden van Natuurmonumenten ontvangen korting op de wandeling.
- Combineer je bezoek het met het Hollestelle wandelpad
Tips voor de Slikkentocht Kattendijkse plaat
Elke getijdewisseling komt het gebied droog te liggen en bij springtij is de plaat enorm uitgestrekt, hét moment om op ontdekking te gaan.
- Trek laarzen en kleding die vies mag worden aam.
- Neem je verrekijker mee om vogels te spotten.
- Een loepje kan ook handig zijn
- Deze excursie gaat door slikken en schorren en kan daarom zwaar zijn. Een goede conditie is een vereiste.
