Nassaustad Breda is het startpunt van etappe 6 van het Oranje-Nassaupad. Een meerdaagse wandeling die je meeneemt naar het verleden van de Nassau’s (136 kilometer) in de Baronie van Breda.
Beleef grenzeloos mooi Brabant
Het lijkt wel of de maand mei (2021) een aaneenschakeling van regenachtige dagen is. Het mapje met daarin de wandelkaarten van het Oranje-Nassaupad ligt al weken op het bureau, te wachten wanneer het ter hand genomen wordt. Of beter nog, wanneer het mee op pad mag. Vlak voordat juni haar intrede doet, is daar de zon. Met argusogen bekijk ik de weersvoorspellingen op mijn telefoon. Hoera! Het is echt waar, de zon, ze is er. Snel prik ik een datum in mijn agenda. Tijd om op pad te gaan.
Breda Nassaustad
Fris en fruitig sta ik op een zonnige woensdag op het station van mijn eigen woonplaats, Breda. Vandaag speel ik een thuiswedstrijd en toch voel ik me, gewapend met camera en wandelkaart, bezoeker in eigen stad. Zodra je het station uitkomt (centrumzijde) sta je direct in de Willemstraat. Op deze flaneerboulevard genieten locals, passanten en forensen, op de aanwezige bankjes, van de eerste zonnestralen die sinds lange tijd de gezichten weer verwarmen.
Nassaustad Breda: WIII
Eenmaal de voetgangersoversteekplaats overgestoken, houd ik halt op een brug bij de ingang van het Valkenberg. De blauwe brug wordt opgesierd door een gouden kroon, te vinden boven gekrulde letters die samen WIII vormen. De eerste aanwijzing waarom Breda zich met trots en recht Nassaustad noemt, tref ik hier. De Willemsbrug, vernoemd naar Willem III, stadhouder van Breda.
De brug is eveneens toegang tot het Valkenberg, thans de groene long van deze Nassaustad. Het stadspark deed tot 1812 dienst als kasteeltuin, enkel voor de heren van Breda. Gelukkig kan nu – zeker met het mooie weer – iedereen van deze fijne plek in Breda genieten.
Blijde inkomst
De entree wordt gesierd door het zogeheten Nassau-Baronie-monument. Het monument – waar ik mijn hele leven eigenlijk al, zonder het een blik waardig te gunnen voorbij loop- herinnert aan het feit dat op 4 augustus 1404 Graaf Engelbert de eerste Bredase Nassau en zijn gemalin, Johanna van Polanen, werden ingehuldigd als Heer en Vrouwe van Breda.
Een groepje skaters lijkt ook weinig oog te hebben voor dit stukje Nassau geschiedenis en gebruikt het monument om rondjes omheen te rijden. Op het moment dat ik een foto maak, houdt een ouder echtpaar stil. ‘Wat is het eigenlijk?’ vraagt de man met een snor als een walrus me. Snel zoek ik het antwoord op mijn mobiele telefoon op en deel de zojuist opgedane kennis met het vriendelijke stel. ‘Nooit geweten, mompelt hij,’ en stiefelt met zijn vrouw aan de arm verder het park in.
De eerste kilometers ga ik niet zo hard, want de route brengt me in no-time bij het volgende Nassau-gerelateerde punt in Breda.
Nassaustad Breda: Kasteel van Breda
“De Heren van Breda, telgen uit het vorstenhuis Oranje-Nassau, hebben in dit kasteel gewoond, hof gehouden, gefeest en hun macht uitgeoefend.’ Bron: welkominbreda.nl
Dat was, vanzelfsprekend, ver voor mijn tijd. Het indrukwekkende, met water omsingelde, kasteel ken ik enkel als Koninklijke Militaire Academie. Omdat het nog altijd in handen van defensie is, is het kasteel vrijwel nimmer te bezichtigen. (Dagen als Openmonumentendag of Kasteeldag, daargelaten.)
Met mijn handen op de leuning van de brug, net naast de overspanning naar de entree van het kasteel, sluit ik even mijn ogen en probeer me voor te stellen hoe het Bredase lusthof er in haar hoogtijdagen uitgezien moet hebben. Iets met pruiken en hoepeljurken. Theedrinken in pittoreske prieeltjes op het terrein en koude winters zonder kachel. Wat denk jij?
Het hoofd nog vol gedachten van weleer, vergeet ik pardoes een foto te maken van het Monument Koning-Stadhouder Willem III. Hoog op zijn sokkel trekt hij fier te paard richting het centrum van de stad. Hij lijkt me de weg naar de Grote Kerk te wijzen. Dit monument werd In 1902, tweehonderd jaar na zijn overlijden opgericht.
Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk
Even twijfel ik. Wel of geen bezoek brengen aan de Grote Kerk. Ik besluit me nu te concentreren op de wandeling en laat het voormalige gebedshuis letterlijk links liggen. Ben je maar eenmalig in Breda, ruim dan zeker even tijd in om de kerk te bezoeken. Naast het praalgraf van Engelbrecht II van Nassau en zijn vrouw Cimburga van Baden in de zogeheten Prinsenkapel van de kerk, is er ook een grote klok in de toren te vinden gelinkt aan de Oranjes. Na een verwoestende brand, schonk de familie, in 1410 een nieuwe klok.
➡️ Extra stappen maken? Beklim dan de 97 meter hoge toren. Meer info via de website van Gilde de Baronie
De Groene stad
Wanneer ik in het centrum de meeste Nassau punten heb bewondert, verlaat de route de winkelstraten en volgt de singels die Breda omsluiten. De groene oevers zijn een lust voor het oog. Via het Burgemeester van Sonsbeeckpark brengt het ene wandelknooppunt me naar de volgende groene oase, het Zaartpark. Een park dat aan de andere zijde van de zuidelijke rondweg verandert in het ongerepte Zaartbos. Vooral laatstgenoemde is een fijn wandelgebied (bij nat weer, zijn laarzen overigens geen overbodig luxe). Een reiger baadt in de Aa of Weerijs, die parallel loopt aan de route.
Ondanks dat het centrum slechts een paar kilometer verderop is, waan ik me op een compleet andere bestemming.
Eeuwenoud bos
Graaf Hendrik III van Nassau let tijdens zijn regeerperiode ten zuiden van Breda het Mastbos aanleggen. Iets waar de inwoners van de stad hem tot op de dag van vandaag dankbaar voor zijn. Jagen, dat wordt er niet meer gedaan in dit bekende bos, wandelen des te meer.
Na een stukje doorgaande weg, buigt de route – gelukkig – af naar het bos. De zon speelt af en toe verstoppertje tussen de kruinen van de eeuwenoude bomen. Een nieuwsgierige eekhoorn ritselt aan de takken maar zorgt ervoor dat ik hem wel hoor maar niet zie. Van de indrukwekkende lanen en mooie doorkijkjes blijf je foto’s maken. Wat zalig om hier te wandelen.
Vele knooppunten voeren me van de ene zijde van het bos, langs grove dennenbomen, statige Amerikaanse eiken en en talloze beuken, naar de andere kant. Amper bijkomen van deze dosis groen, wordt ik opnieuw aan het thema van het pad herinnert.
Nassaustad Breda: Landgoed Bouvigne
In 1614 kocht prins Filips Willem het Langoed Bouvigne van de familie Brecht om het, samen met zijn broers Maurits, Frederik Hendrik en Willem II, als jachtslot te gebruiken. Sinds 1972 is kasteel en de omliggende grond in bezit van het waterschap Brabantse Delta. Het kasteel is niet te bezichtigen, de tuinen en de bijbehorende boomgaard wel. Voor meer info, raadpleeg je deze website.
Ulvenhout in zicht
Een klein stukje verderop, langs de doorgaande weg, duik ik de bosjes in. Echt. Het is de bedoeling. Zo kom ik op het vervolg van mijn route. Een dor blaadje uit mijn haar plukkend, sta ik ineens aan een fraai meanderend fiets- en wandelpad langs rivier de Mark. En kijk, daar in de verte. Daar zie ik de kerktoren van mijn eindbestemming, Ulvenhout al liggen.
Hoewel ik sinds ik de stad verliet, vrijwel geen passanten meer ben tegengekomen, weet men hier langs de Mark de zon goed te vinden. Een groepje schooljeugd heeft zich langs de oever van de rivier verzamelt. Een stoere jongen springt van een van de bruggetjes af, het donkere water. Zijn harde sprong veroorzaakt een plaatselijke bui aan druppels. De druppels vinden zich een weg naar twee ogenschijnlijk verlegen tienermeisjes die op een handdoek tussen de boterbloemen liggen te zonnen. Een gil. Gelach.
Verderop zitten twee pensionado’s op een bankje even uit te blazen. Hij de wandelstok zo stevig in zijn knoestige knuist geklemd, dat het bloed rond zijn knokkels is verdwenen. Zij schilt een appeltje en legt de partjes op een keurig gestreken lichtblauwe herenzakdoek. ‘Heerlijk weer he? klinkt, zonder dat ze van haar snijwerk opkijkt. ‘We komen hier graag. Stukje wandelen, even rondkijken. En u?’ Wanneer ik laat weten, bijna 18 kilometer in de kuiten te hebben, steekt de man zijn duim naar me op. ‘Goed gedaan, vrouwke!’ voegt hij er in onvervalst Brabants aan toe.
Fietsers steken gemoedelijk de hand op naar de vissers aan de waterkant. Meerkoetkuikens piepen zachtjes tussen het hoge riet en in de verte grazen koeien loom van het verse groene gras. Het is goed toeven langs de Mark.
➡️ Lees ook: Markdal | Fietsen langs water, heiligen en door eeuwenoude bossen
Ulvenhout
Een mega-moestuin, of zelfoogsttuinderij, zo laat een van de vrijwilligers van Wortels in Breda me weten, is het laatste stukje groen op de route van vandaag. Ik passeer een woonwijk en sta dan, wanneer ik de Dorpsstraat in loop, oog in oog met de Heilige Laurentiuskerk in Ulvenhout.
Wat een fijne, gevarieerde wandeling in mijn eigen ‘achtertuin’.
“Voor degene die nieuwsgierig is naar de Oranje-Nassaus in de regio is hier veel geschiedenis, meer dan menigeen weet. Hun invloed en bourgondische levensstijl zijn nog altijd zichtbaar in onze streek. Denk aan militaire bolwerken, kastelen, kerken, landhuizen, parken, bossen, boerderijen en natuurlijk het goeie Brabantse leven.”
Oranje-Nassaupad – etappe 6 – praktisch:
- Het Oranje-Nassaupad is een meerdaagse wandeltocht bestaande uit uit zeven dag etappes met een totaallengte van 136 km.
- Via de website van Toerisme de Baronie bestel je het mapje wandelkaarten eenvoudig online.
- De etappe vanuit Nassaustad Breda naar Ulvenhout is een route van 18 kilometer
- Meer Nassau plekken in Breda bezoeken? Loop dan zeker langs het Begijnhof, de Waalse Kerk, het Spanjaardsgat, en de voormalige hofhuizen in de stad. Ze liggen allen praktisch aan de route. Meer info over deze plekken, lees je na via de site van Breda Nassaustad.
- Let op: in de routebeschrijving van etappe 6 kloppen twee horecatips niet meer. Brasserie NUL76 is sinds medio mei 2021 Trattoria Perron. Restaurant Huis Den Deijl heeft ten tijden van de coronamaatregelen de deuren gesloten. Ook met de versoepelingen, is het restaurant op moment van bezoek (31 mei 2021) nog altijd niet geopend. De aanblik van het pand doet vermoeden, dat een (her)opening op korte termijn niet plaats zal vinden. Een alternatief is het nabijgelegen Pannenkoekenrestaurant Dennenlucht Breda (ma. & di. gesloten).
Overnachten in Nassaustad Breda of omgeving:
Overnachten in de gezellige Nassaustad Breda of langs de route? Een paar fijne tips:
- Sla je tent op ten zuiden van Nassaustad Breda. Op Camping de Beekhof overnacht je midden in de natuur in Ulvenhout. Het eindpunt van etappe 6 en het startpunt van etappe 7
- Bed & Breakfast Bos & Beek is een heerlijke plek om je etappe te beginnen en/of eindigen.
- Bij Gastenverblijf Time-Out Breda overnacht je midden in het Mastbos. Heerlijk rustig en toch vlakbij het beginpunt van etappe 6, Nassaustad Breda.
- Vanzelfsprekend zijn er in Breda tal van hotels om te overnachten.
Eén reactie
Mooi verslag Eva,
We zullen je opmerkingen over de horeca locaties verwerken in de 2e druk. De 1e 1000 wandelbundels is bijna uitverkocht. Ook de routing bij kasteel Bouvigne wordt beetje aangepast.