Laat je verrassen door Champagne-Ardenne

Champagne-Ardenne staat bekend om haar heerlijke bubbelwijn, maar dit deel van Frankrijk, leent zich ook bij uitstek om even van de natuur te genieten. Vergeet even de grote champagnehuizen en de stad Reims en geniet van het natuurschoon en culinaire hoogstandjes.

Welkom in Champagne-Ardenne

Het regent. De druppels spatten tegen de ramen van de Thalys, die met een gemiddelde snelheid van 300 kilometer per uur, vanuit Nederland, door België, naar Frankrijk raast. Na een voortreffelijk ontbijt, ben ik, voor ik er erg in heb, al in Parijs. Overstappen op de TGV naar Reims, waar mijn huurauto klaar staat om Champagne-Ardennen regio te gaan verkennen.

Niet voor Roodkapje

Majestueus, eng, fascinerend, de wolf is een mythisch dier. “Eén roedel, op een hectare, maar 13 individuen, met elk een eigen karakter en een eigen wil,” vertelt Anna enthousiast over ‘haar’ wolven. In Parc Argonne Découverte, is ze samen met haar collegae verantwoordelijk voor het wel en wee van deze machtige beesten. “Vier uur ’s middags is het voedertijd, maar de wolven zijn in de ochtend en aan het einde van de dag actiever,” voegt ze er aan toe. En dat merk ik, de wolven laten zich slechts van een afstandje zien om vervolgens weer snel tussen de bladeren in de bossen te verdwijnen. Haar collega loopt nonchalant voorbij met een enorme roofvogel op zijn arm, want ook die zijn in het park te bewonderen. Ooievaars, uilen, gieren allen krijgen ze de aandacht die ze verdienen van Anna en haar team.

Champagne-Ardenne: Dé plek om te proeven van tuber aestivum

Na ruim een uur, door aanhoudende regen, rijden, ontvangt Benoît me, in zijn herberg, Auberge des Moissons. “Sinds 2007 run ik hier dit hotel, op de plaats waar mijn (over -groot) ouders ooit een boerenbedrijf hadden,” vertelt Benoît me, onder het genot van een goed glas champagne. Hij is tevens voorzitter van de Marne Truffel Associatie, een kenner dus, op het gebied van de tuber aestivum, of te wel, de truffel. Een uitgebreide PowerPoint presentatie leert me dat er verschillende typen truffels zijn. Je kunt ze op verschillende manier zoeken, te weten met een varken, vliegen en met honden. Het prijsverschil is enorm tussen de verschillende soorten.

De witte truffel uit Italië, bijvoorbeeld, kost een slordige € 3.000 per kilo, daarentegen heb je slechts 2 gram per gerecht nodig. “Onthoud over de tuber aetivum, het volgende: deze moet stevig zijn, zwart van buiten, chocoladebruin en wit geaderd van binnen,” geeft Benoît tenslotte nog als advies mee. Maar onder het credo, eten is weten, schuif ik aan in het restaurant om mezelf tegoed te doen aan menu Truffe de la Champagne. Na een heerlijk 4-gangen diner, waarbij zelfs in het dessert truffels verwerkt zijn, lig ik ’s avonds als een volgegeten truffelvarkentje, moe maar voldaan, in mijn bed.

Goed zo Honey

Om negen uur ’s ochtends, met een flauw zonnetje, ziet het plaatsje Matougues, in het hart van de Champagnestreek, er ineens heel anders uit. Kwispelend van ongeduld staat Honey, de truffelhond van Benoît, buiten al te wachten, tot ze op jacht mag gaan. Tegenover de herberg ligt een aantal hectare grond met daarop, hazelaars, haagbeuken, eiken, zwarte dennen en lindebomen. “Aan de voet van deze boomsoorten, groeit de truffel het best,” aldus Benoît.

Geen idee, wat me precies te wachten staat, loop ik als een klein schoolmeisje achter mijn gastheer aan. “Je bent in een goede periode gekomen, de truffel komt tot rijping tussen oktober en december, dan is zijn smaak het volst” vertelt de truffelkenner. “Het duurt maanden voordat de truffel zich ondergronds op boomwortels heeft ontwikkeld. Ik heb weleens een exemplaar gevonden, zo groot als een vuist.” Zo veel geluk hebben we vandaag niet, Honey vind de ene na de andere truffel, haar grootste vangst is een exemplaar ter grootte van een pingpongbal. “Goed gedaan Honey!”

De druif wordt duur betaald in de Champagne-Ardenne streek

Het bruist alle twee, mineraalwater en champagne. Een bezoek aan een champagnehuis kan ik toch echt niet overslaan, tijdens mijn bezoek aan deze regio. In plaats van de grote huizen in Reims en Epernay, bezoek ik Joseph Perrier in Châlons-en-Champagne. Ah, je denkt hetzelfde als ik. Perrier, die van het mineraalwater, nee dat was de neef van oprichter. Inmiddels staat de vierde generatie Perrier aan het hoofd van de onderneming. De uit Bulgarije afkomstige Svetlana neemt me mee op rondleiding door de kelders en het bedrijf. Verbaasd kijk ik om me heen, geen trappen om af te dalen, dat is vreemd. De kelders zijn weggegraven in een heuvel. Drie kilometer lang zie ik honderden, duizenden flessen, ik kijk mijn ogen uit. Overal waar ik kijk, liggen of hangen flessen in rekken.

“Joseph Perrier produceert per jaar zo’n 700.000 flessen champagne,” vertelt Svetlana. Als ze ziet dat mijn mond van verbazing openvalt, voegt ze er aan toe: “dat is niet zo veel hoor, we zijn maar een kleine producent. Moët & Chandon leveren per jaar ongeveer 25 miljoen flessen…..” Maar wat maakt champagne nu zo duur? “Simpel,” antwoord ze, “het belangrijkste ingrediënt, de druif. Op dit moment kost een kilo druiven ongeveer € 6,-, dus reken maar uit.” Nippend aan mijn glas schuimwijn, geniet ik van de fijne smaak en probeer niet aan de prijs te denken.

Châlons-en-Champagne

Het is even zoeken naar een parkeerplaatsje. De auto eenmaal geparkeerd kan ik Châlons-en-Champagne gaan verkennen. Voor de inwendige mens, kies ik een fijn lunchadres, restaurant Les Caudalies. Mozaïek vloer, Art Deco glas-in-lood plafond en, uiteraard, heerlijk eten. Een tafel gevuld met champagne en wijn, met een voorgerecht om je vingers bij af te likken en een dito hoofdgerecht, bezwijk ik bijna wanneer het dessert ter tafel komt. Terwijl ik mijn dubbele crème brûlée tracht de verorberen, verlost Florence me uit mijn ‘lijden’. “Ga je mee?” vraagt ze. Opgewekt stapt ze parmantig door de straten van dit schattige plaatsje.

“Je moet echt een keer terugkomen,” zegt ze, na amper vijf minuten op weg te zijn. “Saint-Alpin, heeft prachtige glas-in-loodramen, helaas is de kerk vandaag gesloten, je moet deze echt een keer van binnen gezien hebben!” De fraaie tuinen, de vakwerkhuizen en de talrijke kanalen, overal heeft Florence een interessant verhaal of grappige anekdote bij. De Notre-Dame-en-Vaux heeft indrukwekkende gebrandschilderde ramen uit de 16e eeuw, niet voor niets staat het op de UNESCO werelderfgoedlijst. “Zo weinig tijd en ik wil je zo graag zo veel laten zien,” puft mijn gids.

Het wassende water

In een uurtje tuf ik door stille Franse plattelandsdorpjes naar mijn volgende bestemming, Sainte-Marie-du-Lac-Nuisement, aan het Lac du Der. Met 77 kilometer oevers en 4800 hectare water is dit het grootste kunstmatig aangelegde meer in West-Europa. De aanleg van het meer, ging niet zonder slag of stoot. In de jaren ’60 besluit men, na een reeks overstromingen in Parijs, dat de Seine en de Marne in betere banen geleid dienen te worden. De oplossing, het aanleggen van een stuwmeer. Hiervoor moeten de dorpen Champaubert-aux-Bois, Chantecoq, Nuisement-aux-Bois wijken en worden genadeloos van de kaart geveegd. Zo’n 300 inwoners zoeken in de dorpen die gespaard blijven nieuwe woonruimte. “Nu moet ik hier weg, waar moet ik dan naar toe? Ik krijg veel te weinig geld ter compensatie van wat ik achter moet laten,” moppert een boer die ik aanschouw tijdens een filmvoorstelling met oude nieuwsfragmenten in het Museé du Pays du Der. “Van dat fooitje kan ik nauwelijks een nieuw huis bouwen, en al helemaal geen nieuwe grond aanschaffen,” zo gaat hij verder. “Hier was de woonkamer, en daar, zie je dat, daar was de slaapkamer,” mompelt een oude man, verderop in de documentaire, terwijl de camera inzoomt op wat verweerde bakstenen.

“Deze kerk, de Saint-Jean-Baptiste kerk uit Nuisement-aux-Bois dreigde door de aanleg van het meer verloren te gaan, maar met inzet van de gemeenschap is het van de teloorgang gered” vertelt de gids van het museum me, terwijl het duister en guur begint te worden. “Paneel voor paneel is de kerk gedemonteerd en stuk voor stuk opnieuw opgebouwd, hier op het museumterrein,” voegt hij er aan toe. Terwijl we naar het huis van de smid lopen, dat eveneens van de verdrinking gespaard is gebleven, vliegen er groepen kraanvogels over. Maar er is meer tijdens deze rondleiding, niet alleen buiten kom ik alles te weten over deze streek, binnen is nog meer kennis te vergaren. Onvermoeid vertelt de gids verder, over alle oude ambachten en de ‘vroeger was alles beter en gezelliger’ verhalen, die van toepassing zijn op de papier-maché taferelen die hier uitgestald staan.

Overnachten in Champagne-Ardenne: Le Cheval Blanc

Bij Le Cheval Blanc in Giffaumont-Champaubert, leg ik na een overvolle dag, aan voor de nacht. “Ga zitten, glaasje champagne?” vraagt de ober, zodra ik het stampvolle restaurant binnenkom. Na een heerlijke maaltijd komt de kleine gastheer naast me staan. “Zo, nog iets?” Ik moet al bijna mijn riem een gaatje losser zetten, nee voor mij niets meer vandaag. Die avond slaap ik onrustig, ik moet op tijd opstaan, want morgen ga ik kraanvogels spotten. De gordijnen schuif ik dicht, het is wit buiten, een klein laagje sneeuw bedekt de dakpannen. Welterusten.

Kraanvogels spotten bij Lac du Der

Warme waterdichte boots, check. Dikke winterjas, check, handschoenen en een muts, check. De sneeuw is grotendeels verdwenen, maar de kou kriebelt aan mijn tenen. “Op dit moment zijn er zo’n 23.000 kraanvogels in het foerageergebied te spotten,” vertelt Aurélien van de lokale vogelbescherming (LPO). Dat zijn er een heleboel, maar op de top van een migratie, kan dit aantal zelfs oplopen tot 83.000 stuks! “Ze vliegen vanuit Scandinavië naar warmere oorden, tijdens de winter. Op weg naar, onder andere Spanje of Egypte leggen ze hier aan, om te rusten en voedsel te zoeken,” vervolgt hij zijn verhaal. Wow, wat een indrukwekkend gezicht, overal waar je kijkt zie je kraanvogels, dit vergeet ik mijn leven lang niet meer.

Het is erg lastig deze beesten goed op de foto te zetten, mijn verwoede pogingen ten spijt.  Een paar ‘professionele’ amateurfotografen, met mega telelenzen, proberen een lach te onderdrukken, wanneer ik met mijn compact camera, de elegante vogels op de gevoelige plaat wil zetten.

Gelukkig ga ik later op de dag met Lionel op pad. Met zijn professionele apparatuur schiet hij het ene na het andere mooie plaatje. Lionel werkt bij de plaatselijke VVV en is tevens (mede)verantwoordelijk voor de telling van de kraanvogels. “We delen het meer in, in verschillende vlakken. Ieder is verantwoordelijk voor zijn gebied, binnen dat kader tel je het aantal aanwezige vogels.” “Maar hoe tel je duizenden vogels?” vraag ik hem. “Heel snel,” lacht hij.

Een stukje Rusland in Champagne-Ardenne

De kerk van Champaubert-aux-Bois, staat moederziel alleen aan de rand van het meer. Ooit waakte zij, vanaf haar terp, over het dorp, nu heeft ze uitzicht op een prachtig zwanenpaar. Lionel fotografeert er lustig op los en neemt me dan mee naar een bijzonder lunchadres. Ondanks de Franse naam, L’Auberge du Lac, wordt ik bij binnenkomst met een Russisch Privet onthaald. Een dame afkomstig uit de Oekraïne, serveert er heerlijke Oost-Europese lekkernijen. Hier geen truffels, maar blinis, geen champagne, maar wodka. Nazdorowje!

Internationaal fotofestival in Champagne-Ardenne

Ik ben weer in de auto gestapt, voor een trip in deze streek, je beste vriend. Montier, waar een klein dorp groot in kan zijn. Het gehucht, met zo’n 2.000 inwoners, is eens per jaar het episch centrum voor het jaarlijkse International Photo Festival of Nature and Wildlife. Wereldwijd weten 40.000 bezoekers de plaats te vinden om zich te vergapen aan de crème de la crème van de (natuur)fotografie. “Ahhhh,” verzucht ik bij het zien van een award winning foto van Nederlander Jasper Doest, met de meest schattige sneeuw makaak, die je ooit zag. Naast me staat een schoolklas te staren naar afbeeldingen van een kolonie pinguïns. De plaatselijke sporthal, de kerk, het gemeenschapshuis, op straat, heel Montier loopt over van de leeuwen, vissen, gnoes en vosjes, geschoten door (prijswinnende) fotografen van prestigieuze bladen zoals National Geographic. Ik wervel langs de tentoonstellingsgangen, werkelijk alles is een lust voor het oog.

Blauwe Bron in Champagne-Ardenne

De herfstzon verdwijnt achter de horizon, de avond valt, ik leg de laatste kilometers van mijn avontuur af, op weg naar Villiers-sur-Marne. Rustig gelegen in een ecologische omgeving, omringd door bossen en water, ligt , een juweeltje. Het restaurant is gevestigd in een oude watermolen. Als ik binnen kom, brandt de haard, de amuses en champagne staan reeds gereed. Mijn kamer is modern en ruim en de badkamer voorzien van een heerlijke stortregendouche. Het is maar goed dat er geen weegschaal staat, want na een paar heerlijke dagen in de Champagne-Ardennen streek en het uitgebreide diner, inclusief kaasplankje én huisgemaakte chocolademousse, wil ik niet weten, naar welk getal de naald uit zal slaan….

Au revoir Champagne-Ardenne

Het regent. Afscheid nemen van deze regio valt zwaar. Wat me rest is een wandeling naar de blauwe bron, waar het etablissement haar naam aan dankt. Gewapend met mijn paraplu, slenter ik, na het ontbijt, door de kleurenpracht aan herfstbladeren richting het meertje. Door een overschot aan koper, kleurt het water hier helblauw, een surrealistische gewaarwording.

Langzaam glijden Parijs en Brussel aan mij voorbij, terwijl ik vol verse herinneringen en een tikje weemoed, met de trein terug naar Nederland reis. Au revoir Champagne-Ardenne, je reviens!

Dit artikel verscheen eerder in twee delen op / schreef ik voor Reisbijbel.nl 

Meer Frankrijk

• Meer info over deze streek lees je na op de website van Champagne Ardennen Ttoerisme
• Blois, misschien wel de aantrekkelijkste stad aan de Loire
• Parijs slim verkennen | 3 tips voor een top trip
• Bretagne, een bijzonder stukje Frankrijk