Waar denk je aan bij het woord Veluwe? Natuur? Cultuur? WOII? Gastronomie? Eigenlijk maakt het niet uit welke associatie er als eerste in je hoofd te binnenschiet. Er is geen enkele optie fout. De Veluwe is verrassend veelzijdig en bied voor ieder wat wils.
Nationale Park De Hoge Veluwe
Direct op de parkeerplaats van Nationale Park De Hoge Veluwe ben je in een andere wereld. Omgeven door de natuur. In de verte het gekraak van takken. Zou het een hert zijn? Het dichtslaan van het portier schrikt een zwerm vogels op. Druk flapperend met de vleugels vliegen ze een rondje boven mijn hoofd om gezamenlijk in een boom verderop weer neer te strijken. Ik haal diep adem en snuif de geur van verse dennennaalden op. Wat een fijn stukje Nederland is dit.
Wandelend, de gevallen eikels onder mijn schoenen krakend, naar de ingang van het Kröller-Müller Museum begrijp ik direct waarom het gelijknamige echtpaar aan het begin van de twintigste eeuw het park stichtte. Inmiddels behoort het Nationale Park De Hoge Veluwe tot het culturele erfgoed van Nederland.
De veelzijdigheid van het park is enorm. Variërend van stuifzandgebieden tot heidevelden en van grasvlakten tot bossen vol aangeplante bomen.
Anton en Heleen Kröller-Müller kochten niet alleen het voormalige jachtterrein aan. Ze hadden nog een droom; hedendaagse kunst tonen aan het publiek.
Kröller-Müller Museum
Het wereldberoemde Kröller-Müller Museum is centraal gelegen in het Nationale Park. De vaste collectie omvat talloze beroemde meesterwerken. De collectie van de bekendste (Nederlandse) kunstenaar is Vincent van Gogh is ruim vertegenwoordigd. Sterker nog het is de op een na grootste collectie van Gogh’s ter wereld.
Het is ruim een decennium geleden dat ik het Kröller-Müller Museum bezocht. Het was eind augustus, een warme zomerdag. Vanuit Otterloo trapte ik mijn witte fiets naar het museum, waar de fietsparkeerplaats reeds bezaait was met andere witte fietsen. Het laat zich dan ook raden dat het in het museum topdrukte was die dag. Voetje voor voetje schuifelde ik door de zalen in de hoop een glimp op te vangen van de werken aan de muur. Gehinderd door druk fotograferende groepen, viel dat nog niet mee.
Hoe anders is dat vandaag. Het is de tweede week van september, opnieuw lekker weer. Het grote, felrode, geklonken stalen kunstwerk – K-piece – schittert in het ochtendzonnetje. Meneer Jacques – een bronzen beeld dat volgens de maker de kleine Nederlandse burgerman weergeeft – lijkt eveneens van de ochtendzonnestralen te genieten. Geen hordes bezoekers maar een bescheiden groep die richting de ingang slentert.
Hoewel de groep me voorgaat sta ik in no-time alleen in de verschillende vertrekken van het museum. Wat een luxe. Vroege vogels, blijken geluksvogels. De ervaring is totaal anders dan tijdens mijn vorige bezoek. Sommige werken zijn me destijds niet eens opgevallen, andere probeerde ik te bewonderen, wat lastig ging omdat er keer op keer iemand voor mijn neus ging staan.
Nu sta ik oog in oog met de Aardappeleters en alle andere werken van van Gogh. Au café van Renoir en De Kat van Bart van der Leck. Om maar een paar werken te noemen. Maar er is meer.
Beeldentuin op de Veluwe
Nog onder de indruk van alle grote meesters in het Kröller-Müller Museum loop ik het zonlicht opnieuw tegemoet. Bij het museum bevindt zich een 25 hectare grote beeldentuin met niet minder dan 150 sculpturen.
Direct bij het verlaten van het museum loop ik langs het vers gemaaide gazon de beeldentuin in. Een niet te missen stuk in de kleine vijver van het park is Sculpture flottante. Hoe langer je naar het werk kijkt, hoe meer je fantasie met je op de loop gaat. Hoewel alle beelden een eigen charme hebben en een eigen verhaal vertellen, steven ik op een object in het bijzonder af, Jardin d’émail. Dit geliefde object straalt na een vijf jaar durende restauratie als nooit tevoren. Aangezien het de nacht voor mijn bezoek geregend heeft, is het nu niet toegestaan het kunstwerk te beklimmen (slippery when wet), vanuit het uitzichtpunt is het eveneens fraai, misschien nog wel mooier.
📍 Kröller-Müller Museum, Houtkampweg 6, 6731 AW Otterlo
➡️ Tip: Breng ook eens een bezoek aan het Nederlands Tegel Museum in Otterlo. Hier kun je de verzameling tegels van Helene Kröller-Müller bewonderen. Helene begon haar tegelverzameling ontstond al voordat ze zich op de beeldende kunst ging toeleggen.
Jachthuis Sint Hubertus
Een zacht briesje doet de takken van de bomen, boven mijn hoofd, ruisen. In de verte doemt een toren op. Wanneer ik dichterbij kom reflecteert het indrukwekkende pand in de aangrenzende vijver. Voor een moment sluit ik mijn ogen en probeer me voor te stellen hoe Anton Kröller-Müller hoog in de toren door zijn verrekijker tuurt om te zien of er wild rondom het jachthuis bevind.
Het Jachthuis Sint Hubertus, het voormalige buitenverblijf van het echtpaar Kröller-Müller, ligt aan de noordkant van Nationale Park De Hoge Veluwe. Een indrukwekkend gebouw dat er niet zonder slag of stoot kwam. Een plaatselijke gids legt uit: ‘Omdat Berlage zo concessieloos mogelijk aan zijn idee wilde werken, waren er geregeld onenigheden tussen hem en zijn opdrachtgever Helene.’ Omdat de twee wat af kibbelden, liep de bouw van het jachthuis flink vertraging op.
Architect Berlage ontwierp niet alleen het indrukwekkende jachthuis, maar tekende eveneens voor ook voor het interieur. Helaas, was er op het moment van mijn bezoek niet mogelijk binnen te kijken. Er worden echter dagelijks (op inschrijving) rondleidingen verzorgd door de belangrijkste vertrekken van het huis.
📍 Jachthuis Sint-Hubertus, Apeldoornseweg 258, 7351 TA Hoenderloo
Nationale Park De Hoge Veluwe praktisch:
Deze groene schatkamer is eigenlijk niet in een dag te bewonderen. Er is simpelweg te veel te zien en te doen. Een overnachting aan de rand van het Nationale Park is dan ook zeker aan te raden.
- Het Nationale Park De Hoge Veluwe heeft drie ingangen
- Zowel in Hoenderloo, Otterlo en Schaarsbergen zijn ruime parkeerplaatsen
- Tevens is het bij alle entrees mogelijk gebruik te maken van de gratis witte fietsen
- Naast het Kröller-Müller Museum en Jachthuis Sint Hubertus zijn er diverse informatiebalies het zogeheten Museonder, een parkrestaurant en diverse fiets, wandel- en ruiterpaden te vinden in het park
#Lunchtime
Alvorens ik iets heel tofs in Arnhem ga doen, verwen ik even de inwendige mens. In afwachting van mijn broodje, nip ik op het terras van Dudok, in de schaduw van de Eusebius kerk en met uitzicht op het prachtige pand, van mijn kop thee. Wat een fijn plekje om even aan te leggen. En niet alleen fijn, ook lekker.
Eigenlijk heb ik aan mijn lunch meer dan genoeg, maar – ik weet niet hoe dat bij jou zit – wanneer ik de kaart nog eens bestudeer, besluit ik dat er altijd nog wel plaats is voor iets lekkers. Herkenbaar?
📍 Dudok Arnhem, Koningstraat 40, 6811 DH Arnhem
Eusebius: uitzicht over de Veluwe
Hoewel ik nog uren zou kunnen vertoeven op het heerlijke terras van Dudok, verplaats ik me (toch) een paar stappen. De zon staat inmiddels hoog aan de hemel en de zonnestralen zetten de top van de Eusebius kerk vol in het heldere licht. Ik leg mijn hoofd in mijn nek en knijp mijn ogen tot kleine spleetjes en tuur naar boven. Daar, op 73 meter hoogte, daar ga ik naar toe. Ik haal diep adem en open de loodzware deur van de kerk. Ik ben klaar voor de Eusebius Experience.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog kwam de Eusebius, net als het grootste deel van Arnhem, niet ongeschonden uit de strijd. De beroemde slag om Arnhem, was de nekslag voor de kerk. Gelegen in de vuurlinie, brandde het pand vrijwel volledig uit en vertoonde de toren flinke scheuren. Alsof dat nog niet erg genoeg was, stortte diezelfde toren – na het opblazen van de nabijgelegen Rijnsbrug – in en viel boven op het schip van de kerk.
Eenmaal bevrijd waren de inwoners van Arnhem het er over eens dat de Eusebius terug moest keren in stad. En nu sta ik in grootse kerkzaal, met intieme zij-kapellen, van dit herrezen icoon. Als de muren konden praten…. In dit geval kunnen de muren praten. De Eusebius Experience vertelt me de verhalen over wat de kerk in de loop der eeuwen heeft gezien en meegemaakt.
Vol verwachting stap in de glazen lift, op naar de Belvedère, op 73 meter hoogte. Eenmaal op grote hoogte geniet ik van een spectaculair uitzicht op Arnhem en wijde omgeving. Wil je de omgeving nog beter in je opnemen stap dan – als je durft – in een van de glazen balkons.
📍 De Eusebius, Kerkplein 1, 6811 EB Arnhem
Regio Arnhem
De Eusebius Experience is een beleving die je niet snel vergeet. Vanzelfsprekend is er in Arnhem – en omgeving – meer te doen, een paar tips:
- Beleef de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog bij Airborne at the Bridge en/of het compleet vernieuwde Airborne museum
- Bezoek indrukwekkende kastelen zoals Kasteel & Park Rosendael, Landgoed Warnsborn of Kasteel Doorwerth
- Duik in de wondere werelden van Burgers’ Zoo
- Reis terug in de tijd in het Nederlands Openluchtmuseum
- Bovendien is de regio uitermate geschikt voor eindeloze wandel- en/of fietstochten
Paleis het Loo
Op 1 januari 2018 gingen de deuren van paleis het Loo op slot. Tot op heden blijven die deuren nog altijd voor bezoekers gesloten. Het paleis ondergaat een grootscheepse verbouwing en OmniTraveler mocht een kijkje komen nemen hoe de werkzaamheden ervoor staan. Sneakers uit, schoenen met stalen neuzen aan. Helm op en hesje aan en gaan.
Het voormalige koninklijk paleis en tegenwoordige nationaal museum, gelegen aan de rand van Apeldoorn, opent – naar verwachting – medio 2021 haar deuren weer. In de tussentijd wordt er hard gewerkt aan het optrekje van Stadhouder Willem III, achterkleinzoon van Willem van Oranje. Tussen alle werklui en het rauwe beton is het moeilijk een voorstelling te maken dat het bassecour in 2021 de bezoeker opnieuw tegemoet schittert.
Tijdens het bezoek wordt de laatste hand gelegd om het paleis terug op haar oorspronkelijke fundering te zetten. Onder de nieuwe fundering verrijst straks een Loo 2.0. Een groot entreegebied, een enorme ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen en een grand foyer dat als kloppend hart zal dienen, dé plek waar alle bezoekers samen zullen gaan komen.
Verder zal er in de Westvleugel plaats zijn voor een Juniorpaleis. In het huis van Oranje leer je in de nabije toekomst alles over de Oranjes zoals waarom Willem Alexander zich bijvoorbeeld niet Koning Willem IV noemt.
Het paleis zelf blijft natuurlijk ook toegankelijk voor de bezoeker. De woonvertrekken worden beter en logischer ingedeeld om het voor de bezoekers gemakkelijker en interessanter te maken. Nog genoeg te doen, als je het mij vraagt.
Gelukkig kunnen bezoekers tijdens de verbouwing sowieso de tuinen van paleis het Loo bezoeken. Eenmaal terug in mijn eigen kloffie, geniet ik van het najaarszonnetje en de bloeiende dahlia’s en andere kleurige bloemen in de tuin. Van de talloze beelden en de indrukwekkende fonteinen. Een heerlijke afsluiter van een eveneens heerlijke dag op de Veluwe.
📍 Paleis Het Loo, Koninklijk Park 1, 7315 JA Apeldoorn
Wat te doen in Apeldoorn
Ik kan me voorstellen dat je Apeldoorn niet enkel voor Paleis het Loo bezoekt. Dit zijn leuke adresjes om je trip mee te combineren:
- Beklim de uitkijktoren bij Kootijkerzand, de ‘Sahara van de Lage Landen’
- Maak een ritje met een historische stoomtrein
- Neem de kinderen mee naar pretpark Julianatoren
- Trek de natuur in en ga wandelen, fietsen, kanoën, golfen of leef je uit in het klimbos
Bilderberg Hotel De Keizerskroon
Alvorens ik de Veluwe voor mijn Brabantse land verruil, schuif ik aan bij de buren van paleis het Loo, Bilderberg Hotel De Keizerskroon. Dit 4-sterren hotel was tot de jaren zestig persoonlijk bezit van voormalig koningin Wilhelmina. Niemand minder dan Tsaar Peter de Grote uit Rusland was een van de eerste gasten die er verbleef.
Na een smakelijk diner is tijd om afscheid te nemen van de Veluwe, de dag is voorbij gevlogen en wat heb ik veel gezien en geleerd. Een verrassend veelzijdige dag.
📍 Bilderberg Hotel De Keizerskroon, Koningstraat 7, 7315 HR Apeldoorn
Meer tips voor uitstapjes in Nederland:
- Meer tips voor heel veel uitstapjes op de Veluwe lees je na op de website van Visit Veluwe
- Varen over de Loosdrechtse plassen en de Vecht met Love My Tender
- Bijzonder overnachten in Nederland, van trein tot achter de tralies
- Wat te doen in Noord-Holland? 18 tips voor een trip in eigen land