Een Brabantse pelgrimage als alternatief voor een voetreis naar Rome, die door de coronapandemie niet plaats kan vinden, gekozen om meer inzicht te krijgen in het kloosterleven of de veters gestrikt om Brabant van uit een ander perspectief te bekijken. De redenen voor de wandelaars van het Brabantse Ons Kloosterpad lopen uiteen. Over een ding zijn ze het roerend met elkaar eens, deze tocht wil je een keer maken.
Op Brabantse Pelgrimage: Overnachten bij Soete Moeder
Goed uitgerust aan de wandeling beginnen, dat is het idee. Derhalve besluiten we de avond voor aanvang van het eerste traject ons hoofd te rusten te leggen in de startplaats, ’s Hertogenbosch. Aan slaapplekken in de Brabantse hoofdstad geen gebrek, maar we houden het graag in het thema en kiezen voor een kamer in Kloosterhotel de Soete Moeder. Directrice en Moeder-Overste 2.0, Eline van Lith verwelkomt ons hartelijk in het voormalige kloostergebouw. In de serene kloostertuin vertelt ze honderduit over haar hotel en haar missie.
‘Als kind kwam ik al in dit klooster. Mijn vader pleegde voor de nonnen onderhoud aan het gebouw,’ start ze ons gesprek onder het genot van een koel drankje, terwijl de avondzon de tuin verwarmt. ‘Toen de nonnen in 2006 het pand verlieten, had ik direct voor ogen er een hotel van te maken. Dat ging niet zonder slag of stoot, maar in 2016 was het moment daar. ‘Een plek,’ zo vervolgt Eline haar verhaal, ’waar niet alleen gasten tot rust komen, maar vooral een plek waar jonge mensen die geen werk, school of stage meer volgen, een leer-werkplek vinden.’ Even zucht ze en kijkt hoopvol richting de strakblauwe hemel. ‘Dat alles in de hoop dat ze daarna terug kunnen naar het regulier onderwijs of bij een reguliere werkgever aan de slag zullen gaan.’
Na een heerlijke nacht, wacht ons een uitgebreid ontbijt. Gemaakt en uitgeserveerd door Eline’s pupillen. Zolang Eline het levenswerk van de nonnen, zorg en educatie, voortzet, komen haar jongeren er wel.
San Damiano
In de verte horen we de klokken van de Sint-Janskathedraal negenmaal slaan. We trekken aan de bel van het San Damiano Stadsklooster, nabij het centraal station van ’s Hertogenbosch. Niet veel later staat vrijwilliger Pieter in de deuropening, de rondleiding kan beginnen. Nog voor we de kapel binnenstappen, leren we al dat dit klooster niet een maar meerdere ordes een thuis biedt; Minderbroeders, Zusters clarissen en de Orde Franciscaanse Seculieren.
Jan en Jantine hebben de nacht in het klooster doorgebracht en lopen Ons Kloosterpad als pelgrimage. ‘Om het kloosterleven van dichtbij te ervaren, hebben we het traject aaneengesloten gelopen en ook zoveel mogelijk in kloosters overnacht en met de ordes meegegeten en gebeden. Deze rondleiding wilden we zeker niet missen. Zeker omdat in de kloostertuin een beeld van Asissi te vinden is,’ laat Jantine weten, terwijl ze een foto van een indrukwekkend mozaïek in het ambulatorium maakt.
Met een rugzak aan informatie, zetten we rond de klok van tienen onze eerste echte stappen op Ons Kloosterpad, de tocht is begonnen.
Brabantse Pelgrimage: Dat gaat naar Den Bosch toe
Wellicht ken je het oude kinderwijsje “Dat gaat naar Den Bosch toe, Zoete Lieve Gerritje”. Net als de hoofdpersoon uit dit liedje wisten talloze kloosterordes hun weg naar deze Brabantse stad te vinden.
Amper de veters stevig vastgestrikt en een paar minuten gelopen, staan we alweer oog en oog met het voormalige klooster Mariënburg uit 1899. De zusters, die er vooral een onderwijzende functie bekleedden, zijn verdwenen. Het onderwijs bleef, een school voor Data Science en Wetenschap huist tegenwoordig in het pand.
Vanzelfsprekend brengt de route ons ook naar de Sint-Janskathedraal, het toppunt van de Brabantse gotiek. We branden er een kaarsje en hopen dat het ons een voorspoedige wandeling zal brengen. In de voormalige Sint Jacobskerk huist tegenwoordig het Jeroen Bosch Art Center. Het is niet het enige godshuis dat zijn religieuze functie heeft verloren. Net om de hoek doet de Oude Sint Jacobskerk, nu bekend onder de naam Groot Tuighuis, dienst als kantoor en depot van de gemeentelijke afdeling Erfgoed ‘s-Hertogenbosch.
De paden op, de lanen in
Serene tuinen, indrukwekkende façades en voormalige zusterhuizen trekken in de stad aan ons voorbij. Wanneer we bij de grote watertoren aankomen, laten we de stad achter ons. De paden op, de lanen, vooruit met flinke pas.
Rivier de Aa is lange tijd ons kompas, zolang we het water volgen, gaan we goed. We stappen langs groene parken, passeren volkstuinen waarin goedlachse senioren ons begroeten en vissers die in het waterrijke gebied de focus op de hengel hebben. We lopen langs dichtbegroeide waterkanten waar zo nu en dan ineens een meerkoetmoeder met haar kuikens uit het riet schieten. Al wandelend besluiten we voor de alternatieve route te kiezen en zetten koers naar het voormalige kloostercomplex van Coudewater.
De gloriedagen van dit voormalige complex, dat tot voor kort ook door het GGZ werd gebruikt, zijn duidelijk verleden tijd. Betere tijden die moeten, als we de borden van de projectontwikkelaars die met het terrein aan de slag gaan, moet geloven, nog komen. Leeggepompte vijvers en dichtgetimmerde ramen domineren. Wat ons betreft staat Coudewater gelijk aan een koude kermis.
Hoera, het kasteel van Heeswijk
De temperaturen stijgen, de paden worden op veel plekken minder schaduwrijk. Onze tongen voelen als leer en de magen knorren. Gelukkig komt daar het kasteel van Heeswijk in zicht. Hoewel het gerestaureerde 11e-eeuws kasteel niet direct een link heeft met het Brabantse kloosterleven, zijn we verheugd het bijna duizend jaar oude pand te bereiken. We schuiven aan voor een goed bord eten, maar houden nog een plekje vrij voor een drankje dat we op ons eindpunt gaan nuttigen.
Eindpunt etappe 1 Brabantse Pelgrimage: Aankomst bij de Abdij van Berne
De laatste loodjes wegen het zwaarst, een uitdrukking die ons vandaag op het lijf geschreven is. Abt Denis Hendrickx van de Abdij van Berne heeft op ons gewacht. Hij toont ons de eenvoudige kamer voor de nacht, de kapel en de eetzaal waar we voor het diner en het ontbijt worden verwacht.
Zijn Norbertijnenorde viert in 2021 haar 900-jarig bestaan. Het heugelijk feit viert de orde met een heuse kloosterglossy en een jubileumbier. En voor dat laatste, nemen we plaats op het terras van het naastgelegen proeflokaal. Proost! Op de volgende etappe. Op Ons Kloosterpad.
Ons Kloosterpad, de Brabantse Pelgrimage praktisch:
- Ons Kloosterpad is tot stand gekomen in het kader van 2021 – Het jaar van het Brabants Kloosterleven. Het is een 330 kilometer lang wandelpad dat je langs een vijftigtal (voormalige) kloosters en abdijen in midden en oost Brabant brengt. Ons Kloosterpad is opgedeeld in 15 etappes, variërend van 16,5 tot 28 kilometer. De tocht kan worden gelopen in vijftien etappes, steeds van klooster naar klooster.
- Alle informatie over Ons Kloosterpad en de kaartjes met daarop de routes vind je in het zogeheten Bindboek. Het boek is te bestellen bij Berne media B.V. of aan te schaffen bij de deelnemende kloosters. Een deel van de opbrengst van de verkoop van de wandelgids komt ten goede van de instandhouding van de kloosters.
Overnachtingsmogelijkheden
- Voor aanvang van je route: Stadsklooster San Damiano in ’s Hertogenbosch. Alleen in de nacht van dinsdag op woensdag.
- Kloosterhotel De Soete Moeder. Een fijn hotel in een historische (klooster)omgeving.
- Bij aankomst op het eindpunt: Abdij van Berne.
Rondleiding
Op woensdagochtend is het mogelijk aan te melden voor een rondleiding door Stadsklooster San Damiano in ’s Hertogenbosch
Aanvullende info
Meer informatie over de route en andere etappes is na te lezen op deze website.
