Vrijheidspad: 11-daagse wandelestafette
Het Vrijheidspad, ter gelegenheid van 80 jaar bevrijding, loopt door de provincies Limburg (Nederland en België), Noord-Brabant en Gelderland. OmniTraveler wandelt een etappe van het Museum Bevrijdende Vleugels in Best naar Vlagheide Schijndel. Een tocht om 15 kilometer lang na te denken over vrijheid.
Vanzelfsprekend?
Het is nog vroeg als ik thuis de voordeur achter me dicht sla. Vanuit mijn woonplaats Breda pak ik de trein naar Tilburg, vervolgens stap ik over op een andere trein naar Best. Daar eenmaal aangekomen staat de buurtbus, inclusief aardige chauffeur, al op me te wachten. Voor de ingang van Museum Bevrijdende Vleugels is mijn halte en begint de etappe van Best naar Schijndel.
Aan de ene kant lijkt het heel vanzelfsprekend dat ik voor aanvang van mijn wandeling, de fiets, twee treinen en een bus heb genomen. Dat kan gewoon, maar als je daar langer over nadenkt, is dat dan wel zo gewoon? Dat is een stukje vrijheid die we met z’n allen als vanzelfsprekend aannemen. Een vaststaand gegeven. In tijden van oorlog en bezetting is het overbruggen van pakweg zestig kilometer op deze manier, allesbehalve vanzelfsprekend.
➡️ Lees ook het artikel Vrijheidspad: de weg naar onze vrijheid
Mijmeren
Kort na mijn vertrek arriveer ik op de Sonse Heide en ploeg door het mulle zand. Even foeter ik op de deze ondergrond maar al snel besef ik me dat ik niets heb om verongelijkt over te zijn. Ik wandel hier, op een vrijdagochtend, de zon schijnt en er is geen wolkje aan de lucht te bekennen. Eigenlijk ben ik een enorme bofkont.
Hoewel ik nog helemaal niet moe ben, neem ik toch even plaats op een van de wandelbankjes in het heidegebied en bedenk bij mezelf; “dit is (ook) vrijheid”.
Bij het bankje ter hoogte van boerderij Paulushoef lees ik dat hier meer dan 4.500 parachutisten naar beneden dwarrelden, om Nederland van de bezetter te bevrijdden.
Vrij zijn op het Vrijheidspad
In onze familie is ‘de oorlog’ geen topic. Om eerlijk te zijn, weet ik weinig af van hoe mijn oma die jaren heeft beleefd.
Bij 40 jaar bevrijding zat ik op de lagere school en mocht mijn klas het Poolse volkslied leren om in oktober (Breda is in oktober door de Polen bevrijd) de veteranen toe te mogen zingen. Onbewust nurie ik al wandelend de melodie die samengaat met de tekst ‘Jeszcze Polska nie zginęła, Kiedy my żyjemy’
Wij, de basisschoolkinderen, mochten op het bordes van het stadhuis van Breda plaatsnemen om vanaf daar de oudstrijders toe te zingen. Of ik de tekst goed uitsprak? Geen idee. Zong ik vals? Waarschijnlijk. Het enige dat ik me herinner van de middag is een Grote Markt vol militairen, opa’s, oma’s en ouders, allen een traan latend. Huilend om wat was en tussen de waterlanders door een glimlach om het heden. Generaties zij aan zij. Met elkaar. Voor elkaar.
Elk jaar op 4 mei, vullen, tijdens de 2 minuten stilte, deze beelden mijn gedachten en ben ik me bewust van wat vrij zijn en vrijheid vandaag de dag is.
Intussen passeer ik het ‘Monument to the Dutch’ in Sint-Oedenrode, een gedenkteken voor de bewoners van de Brabantse Corridor als dank voor hun moed, sympathie en vriendschap.
“Is vriendschap vrijheid?” filosofeer ik. Ik denk het wel. Vrij zijn om om te kunnen gaan met wie je wil. Kameraadschap vinden in elkaar en het beste in een ander naar boven halen, zodat je niet tegenover komt te staan.
Wat betekent vrijheid voor jou?
Achter de Horizon
Na 15 kilometer wandelen en overpeinzen bereik ik mijn eindpunt van de etappe, Basecamp DZA Vlagheide. Ik ben uitgenodigd om aansluitend bij de bij de officiële start van het Bevrijdingjaar in Noord-Brabant aanwezig te zijn. Een middag die zich vult met wijze woorden van vooraanstaande genodigden en een ouverture van het theaterproject Achter de Horizon.
Theatervoorstelling Achter de Horizon is een voorstelling over de kwetsbaarheid van ónze vrijheid. In dit theaterproject staat de vraag centraal of de waarden die generaties van toen tijdens de bezetting en bevrijdingsstrijd van de Tweede Wereldoorlog hebben gevormd, voor de generaties daarna nog steeds betekenis hebben.
Het drieluik Achter de Horizon wordt gemaakt en gespeeld met hoofdzakelijk jonge acteurs, zangers en dansers. Uit de openingsperformance van vandaag ontstaat een uitgebreidere voorstelling die in het voorjaar van 2025 gaat reizen langs theaters in Noord-Brabant en daarbuiten. De finale van Achter de Horizon vindt plaats rond 5 mei 2025.
Met een hoofd vol oude en nieuwe herinnering en inzichten keer ik aan het einde van de dag huiswaarts. Omdat het kan. Omdat ik, jij, wij naar huis kunnen gaan. Een huis hebben, niet op de vlucht zijn, niet in angst hoeven te leven. ‘Gewoon’ in vrijheid naar huisgaan.
Vrijheidspad & Brabant herinnert praktisch
Het Vrijheidspad is een 11-daagse wandelestafette dat de start van het jubileumjaar van 80 jaar vrijheid aftrapt.
- Van 10 t/m 20 september 2024 heb je de mogelijkheid deel te nemen aan een of meerdere etappes.
- Inschrijven en meer informatie zijn te vinden op de website van het Vrijheidspad.
- Het Vrijheidspad volgt het Airbornepad van Wandelvereniging OLAT.
- Deze wandelestafette markeert het begin van het herinneringsjaar in Brabant. Meer info lees je na op Brabantherinnert.nl.
