Kazan, de derde hoofdstad van Rusland. Hoofdstad van de autonome republiek Tatarstan (ook wel Tatarije genaamd). Gelegen aan de machtige Wolga rivier op pakweg 800 kilometer van Moskou. Millenium stad, (de stad vierde in 2005 haar 1000-jarig bestaan) studentenstad en misschien wel de mooiste stad die ik ooit in Rusland bezocht.
Conferentie
Back in the days, toen ik nog voor een reisorganisatie werkte, gespecialiseerd in reizen per Trans Siberië Express, bezocht ik Rusland regelmatig. Op een goede dag viel er een uitnodiging in de digitale brievenbus voor deelname aan een conferentie in Moskou ter gelegenheid van het zoveel jaar bestaan van INTOURIST (voormalige staatsreisbureau van Rusland). In de conferentie had ik niet gek veel zin – denk lange dagen in een zaal met slecht Engelssprekende Russen, ’s avonds eindeloos tafelen en té vaak proosten op een goede samenwerking *kuch* – de posttour die aangeboden werd, daar had ik wel oren naar. Een tripje naar Kazan.
Nachttrein Moskou – Kazan
Het is 19.28 wanneer de nachttrein zich vanuit Moskou in beweging zet naar, voor mij, bestemming onbekend. Een internationale groep van 14 personen uit de reisbranche gaat samen op ontdekking. Ik deel mijn eerste klas coupé met een leuke meid uit Bulgarije. Onze bedjes worden opgemaakt een dinerpakket uitgereikt en moe van de conferentiedagen vallen we spoedig beiden als een blok in slaap.
“Een muts op mijn hoofd,
mijn kraag staat omhoog.
Het is hier ijskoud,
maar gelukkig wel droog.”
Guus Meeuwis – Brabant
Kazan, daar ben je dan
De sneeuw kraakt onder mijn schoenen, mijn adem laat witte wolkjes over het perron dansen. Snel wikkel ik mijn sjaal om en trek mijn muts ver over mijn oren. Het is half December en Kazan is bedekt met een laagje sneeuw. In hotel Safar staat het ontbijt voor de groep gereed. Aan een kop thee warm ik m’n handen kom terug op temperatuur. Een extra vest aan, aangezien we de rest van de dag grotendeels buiten door gaan brengen.
‘1.000 years of History of East and West dating’
Bovenstaande regel is het thema van deze trip, aldus de Russen, het is maar dat u het even weet. Kazan ligt op de grens van Europa en Azië, dus ergens snap ik de slogan wel, maar erg pakkend vind ik het niet. Anyway, de eerste stop tijdens de sightseeing tour brengt ons clubje bij het Kremlin. Dacht je bij het woord Kremlin dat het om hét Kremlin in Moskou gaat? Nee, vrijwel elke stad van betekenis heeft in Rusland een Kremlin. Het woord betekent zoveel als versterkte stadskern.
Het Kremlin van Kazan
Om maar meteen met een goed argument te komen, waarom ik dit een fantastische plek vond/vind. UNESCO is het roerend met mij eens en plaatste het historische fort dan ook in 2000 op de Werelderfgoedlijst en die zitten er nimmer naast qua boeiende plekken op de wereld, niet waar? “Dit Kremlin is gebouwd op ruïnes van het khan-paleis, ten tijde van de Gouden Horde onder leiding van de Mongoolse Dzjengis Khan,” begint de gids zijn verhaal alsof hij een spannend jongensboek voorleest. Gekluisterd aan zijn lippen luister ik aandachtig naar de verhalen van weleer. “Ook resten van het Spasski-klooster diende als fundering. Een pracht van een complex, totdat de communisten het in puin legde.”
De Qolşärif-moskee lijkt zo uit een Oosters sprookjesprentenboek te zijn gehaald. Het witte gebedshuis is bijna een met de sneeuw, het blauwe dak doet hemels aan tegen de, eveneens, witte, met sneeuw gevulde, lucht. Via de Annunciatie kathedraal, brengen onze verkleumde voeten ons bij de Söyembikä toren. Niet het mooiste gebouw binnen dit afgesloten stadsdeel en een nog minder fraaie geschiedenis. “Een triest verhaal,” zucht onze gids, zijn blik naar boven gericht. “Koningin Söyembikä werd ‘buit’ gemaakt door Ivan de Verschrikkelijke, hij dwong haar zijn bruid te worden. Nooit, zou ze hebben geroepen, terwijl ze zichzelf van de toren stortte.”
Pret in een piramide
Minaretten wedijveren met uienkoepels in straatbeeld van Kazan. Zoals die van de Petrus en Pauluskathedraal. Voordat onze vingertoppen echt gevoelloos worden, slenteren we nog even over Ulitsa Baumana, een autovrije zone in het hart van de stad.
“Dit moet echt het lelijkste gebouw zijn, dat ik ooit in mijn leven gezien heb,” denk ik bij mezelf wanneer we het Piramida Culture and Entertainment Complex naderen. Blijkbaar denkt de gids daar geheel anders over, want die roemt het gebouw al, nog voordat we een voet buiten de minibus hebben gezet. Op zich zou ik er veel over kunnen vertellen – de studenten in de stad zijn blijkbaar dol op het pand -, maar dat ik vind ik iets te veel eer voor deze afschuwlijke driehoek.
Oogjes dicht
Mijn hoofd voelt als lood, met een korte snuk, zakt mijn kin naar m’n borst. Verschrikt kijk ik om me heen. Waar ben ik? Locatie: Saydashev State Big Concert Hall. Ons groepje is uitgenodigd een orgelconcert bij te wonen. Het is heus geen desinteresse, maar een vol programma in de koude winterlucht gevolgd door een volle zeer warme zaal met lage tonen muziek en een heerlijke wegzakstoel, hebben mij in slaap doen vallen. Enigszins gegeneert trek ik mijn gezicht weer in de plooi, zet mijn ‘ik-luister-aandachtig-gezicht’ op en kom tot de conclusie dat 9 van de 14 medereizigers eveneens ten prooi zijn gevallen aan de snurkeritus.
In het hotel diner ik nog even en trek me daarna terug in mijn Oostblok kamer – geen nachtlampje, dus als je in bed ligt moet je er weer uit om het licht uit te doen om vervolgens op de tast je bed weer te vinden.
Stilte, spiritualiteit en schoonheid
Op een slordige 30 kilometer buiten Kazan ligt het Volga-Kama State Nature Biosphere Reserve, een prachtig natuurgebied. Temidden van de flora en fauna ligt het Raifa klooster. Sneeuw domineeert ook hier op het terrein van het klooster dat in de 16e eeuw gesticht werd. Gekantelde witte muren, klokkentorens met gouden kruizen en – daar zijn ze weer – hemelsblauwe koepels. Een orthodox russische monnik toont ons de meest prachtige plekken van zijn thuis. Van de klokketoren tot de ‘drijvende’ kapel, het is allemaal even prachtig.
Een tijd van komen en een tijd van gaan
Twee dagen winterwonderland vliegen voorbij. In 48 uur tijd ben ik een beetje verliefd geworden op Kazan. Wat een heerlijke stad om doorheen te dwalen, wat een rijke geschiedenis, wat een fijne jonge bevolking (het gros is onder de 40 jaar) die ontzettend trots zijn op hun onafhankelijk Tatarstan. In Kazan leerde ik ander gewoonten, gebruiken en gerechten kennen, die ik elders in de immens grote Sovjet Unie niet tegenkwam. Kazan is uniek!
Oh ja, op de terugweg werd er in de nachttrein iets minder geslapen dan op de heenreis 😉
Kazan praktisch:
- Kazan is prima per nachttrein vanuit Moskou te bereizen. Ook beschikt de stad over een eigen luchthaven (vanuit Nederland niet rechtstreeks aan te vliegen)
- De tram en metro zijn prima en brengen je snel en goedkoop kris kras door de stad
- ‘Typische’ Sovjet hotels bestaan nog altijd, maar de meesten hebben een facelift gehad en voldoen vrijwel allemaal aan de eisen die een westerse toerist aan een kamer stelt
Graag zou ik nog eens een keer terug gaan naar Kazan. Wie gaat er met me mee?
Meer Rusland:
Hoe ik aan een bomaanslag op een Russische trein ontsnapte
Slenterend St.Petersburg verkennen