Search
Close this search box.

UNESCO Werelderfgoed & toerisme

Heb je dat ook wel eens dat je tijdens het reizen UNESCO Werelderfgoed bezoekt en tegelijkertijd denkt: “Als deze plek niet door UNESCO tot werelderfgoed uitgeroepen was, zouden al die mensen hier dan nog steeds komen?”

UNESCO Werelderfgoed

Wat wordt er eigenlijk verstaan onder de term werelderfgoed. UNESCO zegt daar zelf het volgende over:
“Het Werelderfgoedverdrag bestaat sinds 1972 en is bedoeld om cultureel en natuurlijk erfgoed dat van unieke en universele waarde is voor de mensheid, beter te kunnen bewaren voor toekomstige generaties.”

UNESCO Werelderfgoed Koguryo graven Noord-Korea
UNESCO Werelderfgoed sinds 2004: Koguryo graven Noord-Korea

Discrepantie

UNESCO Werelderfgoed is big business. Voor veel (arme) bestemmingen brengen de hordes toeristen flink wat werkgelegenheid en daarmee geld in het laatje. Echter, soms wordt een plek platgetrapt onder het aantal nieuwsgierigen die deze must-see niet aan hun neus voorbij willen laten gaan.

Voorbeeld: 2008, the New York Times kopt: Ghost town becomes a boom town. Een stadje in het Noorden van Japan krijgt te horen dat de Iwami zilvermijn tot UNESCO Werelderfgoed is verklaard. Het gehucht met pakweg 400 inwoners en beperkte infrastructuur wordt van de een op de andere dag belaagd door nieuwsgierigen die graag de nieuwste toevoeging op de lijst willen komen bewonderen.

UNESCO Werelderfgoed Kremlin
UNESCO Werelderfgoed sinds 1990: Kremlin, Moskou, Rusland

Verantwoordelijkheid

Koosje Spitz – Beleidscoördinator cultuur UNESCO Nederland – verwoordde het tijdens een seminar dat ik ooit bijwoonde als volgt: “Als een bezienswaardigheid verloren gaat, gaat er voor iedereen iets verloren”
Ze vervolgt: “Bij het begrip Heritage Tourism, dienen we onszelf steeds af te vragen. Verandert de site door de erkenning? Geldt dat eveneens voor de authenticiteit? Is het echt of verkoopt het? Dient het puur als vermaak? Een vraag die zeker zo belangrijk is: “Wie is er verantwoordelijk?” Is dat UNESCO, de lokale overheid, de bezoeker? Wie durft hand in eigen boezem te steken.

Haar collega Francesco Bandarin, assistent director-general van Unesco & hoofd van het World Heritage Center sprak eens de woorden:

“If a site is within an hour of a harbor, it becomes inundated by a flood of tourism and geysers of money.”

UNESCO Werelderfgoed Sukhothai
UNESCO Werelderfgoed sinds 1991: Sukhothai, Thailand

Reisbranche

Het is natuurlijk gemakkelijk, de zere vinger naar de reisbranche te wijzen. Dikwijls begint de promotie van een het erfgoed vanuit het desbetreffende land zelf. Ministeries en Verkeersbureaus springen dikwijls een gat in de lucht wanneer zij op de prestigieuze lijst een plek verworven hebben. Hotel(keten)s spelen in op de toenemende vraag aan bedden, reisorganisaties voorzien geïnteresseerden in tours. Locals openen eettentjes, beginnen een taxibedrijf of stellen zichzelf beschikbaar als gids.

UNESCO Werelderfgoed Vaticaanstad
UNESCO Werelderfgoed sinds 1984: Vaticaanstad

Wel kun je jezelf afvragen of het nodig is meer dan 200 hotels in het, ooit zo geïsoleerde,  Siemreap te bouwen om de stroom bezoekers aan de beroemde Angkor Wat tempels een bed te bieden.

Ik tik in Google de woorden: UNESCO Werelderfgoed reizen / toerisme in. Duitsland, Midi-Pyrénées, Zwitserland komen als bestemming naar boven. Aanbieders als De Jong Intra Vakanties en Peter Langhout reizen, zetten deze term graag in als het gaat om SEO, zo blijkt.

UNESCO Werelderfgoed Vlaamse begijnhoven
UNESCO Werelderfgoed sinds 1998: Vlaamse begijnhoven Foto: Kortrijk

Duurzaam verder

“Geen enkel persoon en geen enkele cultuur kan zich ontwikkelen zonder de wisselwerking met andere culturen.
We moeten leren herkennen wat een cultuur te danken heeft aan een andere cultuur.
We moeten ons realiseren dat cultureel toerisme ook een van de meest vruchtbare en uitdagende middelen is om de dialoog tussen culturen en maatschappijen voort te zetten.
Het ontmoeten van anderen helpt ook om onze eigen cultuur en ons eigen erfgoed te waarderen.
Ook kweken we zo beter begrip voor onze eigen natuurlijk omgeving.”
Aldus Koïchiro Matsuura, Directeur-Generaal van UNESCO, op het UNEP Global Ministerial  Environment Forum, Nairobi, 8 februari 2001

UNESCO Werelderfgoed is dus belangrijk. Om duurzaam en verantwoordelijk bezig te zijn, stelde UNESCO het World Heritage & Sustainable Tourism Program op. Visie, missie en actieplan zijn onderdeel van het programma.

Enjoy & participate

Wanneer je de lokale cultuur en tradities respecteert, rekening houdt met de privacy, cultuur, gewoonten en tradities van het gastland kom je al een heel eind. Probeer waar mogelijk de lokale economie te steunen en draag een steentje bij aan lokale inspanningen om erfgoederen te behouden.

UNESCO Werelderfgoed Historisch centrum van Macao
UNESCO Werelderfgoed sinds 2005: Historisch centrum van Macao

Persoonlijk

Als ik de lijst bekijk, besef ik dat ik al veel van de sites met eigen ogen heb mogen aanschouwen. Vaak geeft een bezoek aan een UNESCO Werelderfgoed tijdens mijn reis, net dat extra ‘wow’ aan de trip. Echter kwam ik ook op een heleboel mooie plekken, die niet genoteerd staan. Tevens kwam het voor dat ik ‘het bijzondere’ van sommige sites die bezocht niet kon rijmen.

Naar veel landen, bestemmingen die ik bezocht, ging ik sowieso al heen. Erfgoed of niet. In Azië lukt het de ene keer beter dan de andere keer om er voor te zorgen dat de locals een graantje mee kunnen pikken van het feit dat er ‘ineens’ iets belangrijks gaande is in hun stad/dorp/land. Aanschuiven in een lokaal restaurant, een fiets huren bij de kleine ondernemer ter plaatse om de site te bezoeken. Slapen in een guesthouse of homestay, in plaats van een hotelkamer van een wereldwijde keten….. Alle beetjes helpen.

  • Wist je dat er zelfs een (zeer luxe) reis online aangeboden wordt, waarbij alle UNESCO Werelderfgoed plekken in de wereld aangedaan worden.
  • Aanrader: het boek Disappearing World: The Earth’s Most Extraordinary and Endangered Places van Alonzo C. Addison, een UNESCO medewerker neemt je mee op reis langs de bijzondere plekken over de onze aardkloot.

Bezoek jij UNESCO Werelderfgoed als je op reis bent? En ben je je dan bewust van de impact die dat heeft?

Lees ook:

Lonely Planet; Hét boek !?

Onderwerpen

Meer reisinspiratie

Geef jouw reactie

2 reacties

  1. UNESCO plekken zijn meestal prachtige plekken, maar het Great Barrier Reef gaat door o.a. er toch aan stuk. Natuurlijk zijn het niet alleen de bezoekers en spelen er ook vele andere (natuurlijk) factoren mee. In Iran was ik verbaasd over het feit dat je letterlijk over de oude stad Persepolis heen kon lopen en de pilaren zelfs kon aanraken… Dat laatste zorgde ervoor dat mensen namen gingen graveren.

    Ik ben het met je eens, een UNESCO geeft een extra ‘wow’ aan je reis en ik bezoek ze persoonlijk WEL…als ik in de buurt ben ;).

  2. Voor veel armere landen is een UNESCO-trekpleister een belangrijke bron van inkomsten, true, maar het kóst ook veel om een plek op de lijst te bemachtigen. Hamburg heeft sinds vorig jaar twee locaties op de lijst (Speicherstadt en Kontorhausviertel) en ik heb de aanvraagprocedure zo zijdelings gevolgd. De procedure duurt lang en is kostbaar – erfgoedlocaties moeten aan een hoop voorwaarden voldoen en moeten ook kunnen aantonen dat ze in de toekomst aan de voorwaarden om voor het erfgoed te zorgen kunnen voldoen. Een van de kritiekpunten was dan ook dat een rijke stad als Hamburg zich dat gemakkelijk kan veroorloven, maar dat dat niet voor alle landen/steden geldt en dat bijzondere plekken die eigenlijk absoluut op de lijst thuis horen daarom nooit op de UNESCO-lijst zullen komen te staan.
    Ik ben nog niet speciaal naar een plek afgereisd om erfgoedlocaties te bezoeken, maar als ik ergens ben en ik weet het, ga ik zeker langs. Het blijft lastig, inderdaad, een balans tussen ‘behouden’ en ‘heel veel mensen op bezoek’. Toch ben ik er groot voorstander van als een plek op de lijst een stad/land verplicht om voor het erfgoed in kwestie te zorgen. Elders heb ik toch ook teveel bijzondere plekken zien verpieteren.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *