Wie gaat er mee naar de Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD)?
Amsterdamse Waterleidingduinen of AWD? Dat klinkt als een afkorting voor een hip feest, maar dat is zeker niet. Fantastisch is het er wel.
Je denkt er misschien niet over na als je in Amsterdam de kraan opendraait, maar sinds 1853 wordt de hoofdstad voorzien van schoon drinkwater uit de Amsterdamse Waterleidingduinen. Een natuurgebied dat daarnaast ook dienstdoet als kraamkamer voor moeder Natuur.
Bij het begin beginnen
“Waar spreken we morgen af?” verschijnt er een dag eerder in een van mijn WhatsApp-berichtjes? “Ingang Oranjekom/Oase,’ typ ik terug. Nog geen etmaal later treffen we elkaar op de afgesproken plek. Voordat we aan de wandel gaan in het 3.400 hectare grote gebied, stappen we eerst het bezoekerscentrum binnen, een goed begin om meer over de Amsterdamse Waterleidingduinen te weten te komen.
Die lessen beginnen direct met het pand waar het bezoekerscentrum in huist. Dat namelijk gevestigd is in een voormalig pompstation. In vroeger tijden pompte deze centrale het water vanuit het duin naar het waterzuiveringsterrein Leiduin. De enorme pompen zijn moeilijk over het hoofd te zien. Eenmaal binnen geeft een doorkijkje in de glazen vloer zicht op grote buizen in de kelder. De tentoonstelling ‘170 jaar duinwater’ leert ons dat reeds op 12 december 1853, ruim 170 jaar geleden, de eerste emmer duinwater werd verkocht in Amsterdam. Voor het indrukwekkende bedrag van 1 hele cent. De overlevering wil dat Jacob van Lennep zijn gasten verfrissend water schonk. Deze waren daarover zo enthousiast dat zij dat in Amsterdam ook wel wilden. Het idee om zuiver water te transporteren was geboren.
Droogte
Door de toenemende droogte in ons land maken veel boswachters zich zorgen. Lage waterstanden en snel dalende waterpeilen door warme(re) lentes en zomers hebben een negatief effect op de natuur. Op veel plekken in het land zal het watersysteem op de schop moeten. De neerslagoverschotten zouden niet langer richting zee moeten verdwijnen, maar opgevangen moeten worden. Door droogte zijn er merkbaar minder amfibieën en reptielen, maar ook wilde zwijnen baren minder jongen en het aantal vogels neemt af.
Heeft dit ook effect op drinkwatervoorzieningen voor – in dit geval – Amsterdam, vragen we ons af. De (water)boswachter verklaart: ”De mens hoeft zich, in tegenstelling tot de natuur, nog niet zo’n zorgen te maken. In geval van langdurige droogte kan voor ongeveer een maand of drie extra water uit de Amsterdamse Waterleidingduinen gehaald worden. Dan gaat het echt om een uitzondering, hoor. De tot nu toe warmste zomer was in 2018 en zelfs toen was het extra water niet nodig.”
Op pad in de Amsterdamse Waterleidingduinen
Vanuit de ingang hebben we toegang tot verschillende wandelroutes. We kiezen voor ‘oranje paaltjes-route’. Bij de verdeelvijver, de plek waar het voorgezuiverde rivierwater, afkomstig uit het Lekkanaal, de waterleidingduinen binnenkomt, klinkt het ineens; “Getsie! Wat is dat?!” We staren naar een witachtige half doorzichtige substantie in het gras. Wanneer er geen boswachter voor handen is, is Google het alternatief. Niet veel later is ons vocabulaire een woord rijker, sterrenschot. Wat het is? Kort gezegd; restanten van een zwangere kikker of pad. Waarschijnlijk door een ooievaar of reiger teruggegeven aan de natuur.
Langs een watervalletje gaat onze route verder en leidt ons naar een pad door eennaaldbos. Voor de oranje bessen van de duindoorn zijn we te vroeg in het jaar. Ter hoogte van het zogeheten vogeleiland houden we even stil en turen in de verte. Een man met een enorme telescoopverrekijker wijst met zijn vinger richting de blauwe lucht; “Nu is-tie net weer uit mijn beeld verdwenen, maar daar, daar zag ik zojuist een ijsvogeltje.”
Via het Museumduin, een bunker waarin in WOII-kunstschatten verborgen werden gehouden, zijn we zeven kilometer later terug waar we dag begonnen.
Wat fijn dat Waternet zorgdraagt voor de Amsterdamse Waterleidingduinen. Zij bewaken de balans tussen drinkwatervoorziening, natuurbescherming en recreatie, zodat wij en iedereen die natuur een warm hart toedraagt van dit indrukwekkende gebied kan genieten.
Amsterdamse Waterleidingduinen praktisch
- De entree voor het gebied bedraagt € 1,50 p.p. met uitzondering van kinderen t/m 18 jaar. Deze zijn te koop bij de betaalautomaten bij de vier hoofdingangen, in het bezoekerscentrum of de horeca bij de ingangen. Daarnaast is het ook mogelijk vooraf online een ticket aan te schaffen. De boswachter van dienst kan hier te allen tijde om vragen.
- In heel het gebied kan enkel met PIN betaald worden.
- Vanwege het jubileumjaar kan je samen met de boswachter op excursie naar het infiltratiegebied dat normaliter niet toegankelijk is.
- Wandelroutes zijn gemarkeerd. Wandelkaarten zijn in het bezoekerscentrum te koop.
Dit artikel schreef ik voor/verscheen eerder in ToerActief Magazine