Onderweg in de Spirituele Driehoek
Even loskomen van de vertrouwde omgeving. Waardering en eerbied voor jezelf en de natuur herontdekken. De wereld om je heen op een andere manier ervaren. Meer mens zijn. Een greep uit de redenen waarom men pelgrimeert. De Brabantse Spirituele Driehoek brengt pelgrims op de been in het gebied tussen Pelgrimsherberg Kafarnaüm in Vessem, de Abdij Postel in Mol (België) en De Hooge Berkt, een open christelijk-oecumenische leefgemeenschap in Bergeijk.
Een aaneenschakeling van leermomenten in de Spirituele Driehoek
Op het pleintje voor de imposante Sint-Lambertuskerk van Vessem en Pelgrimsherberg Kafarnaüm parkeren we de auto. De kerk werd in de middeleeuwen gesticht omdat de inwoners en omwonenden anders veel te ver weg moesten om een dienst te kunnen bijwonen. De dichtstbijzijnde kerk voor de inwoners van Vessem was destijds in Bergeijk, de plek die wij ook aan zullen doen.
Op het moment dat we de richtingaanwijzers in de tuin van de pelgrimsherberg bekijken, stapt er een wandelaar naar buiten. De voeten in zware wandelschoenen gestoken, de blote kuiten steken onder een korte broek uit, op de rug een bescheiden rugzak en op het hoofd een knalgeel petje van een welbekende supermarktketen. Hoewel we het antwoord kunnen verwachten groeten we hem toch met de woorden;” Goedemorgen, op pelgrimstocht?” De man, die zich Jan laat noemen, knikt en steekt direct van wal. “Volgend jaar ben ik voornemens de Santigo route te lopen. Een tocht, vanaf hier, van 100 dagen.
Via Monastica
Om te oefenen, loop ik dit weekend een deel van de Via Monastica. Deze tocht haakt in op de Jacobsweg Amstelredam,” legt hij uit, terwijl hij zijn rugzak afdoet. “De Via Monastica,” vervolgt hij; “ontleent haar naam aan de religieuze en spirituele plaatsen langs de pelgrimsweg, zoals bijvoorbeeld de abdij van Postel, hier een stuk verderop.” We geven aan ook naar Postel te gaan, maar leggen hem eerst nog de vraag voor wat pelgrimeren voor hem betekent.
Hij slaat even zijn ogen ten hemel, alsof daar het antwoord vandaan moet komen en richt zich vervolgens weer tot ons;” Kijk naar mijn rugzak. Daar past niet veel in, die moet ook niet te zwaar zijn tijdens het lopen, daardoor maak ik een afgewogen keuze, wat ik wel en zeker wat ik niet erin stop. Door te pelgrimeren ben ik erachter gekomen dat je eigenlijk – ook in het dagelijkse leven – maar weinig nodig hebt. De rest is pure ballast.
En,” vervolgt hij;” tijdens deze oefenweekenden merk ik dat ik meer kan, dan ik vooraf dacht, mijn doorzettingsvermogen is er enorm op vooruit gegaan sinds ik aan mijn pelgrim training ben begonnen en, tenslotte, merk ik aan mezelf dat een stuk meer geduld heb als voorheen. Pelgrimeren is eigenlijk een aaneenschakeling van leermomenten,” glimlacht hij tevreden. Met een kleine zwier gooit hij de rugzak om de schouders en stapt weg.
Populaire pleisterplaats voor pelgrims
Dat we deze pelgrim hier treffen in Vessem treffen, is geen toeval. Pelgrimsherberg Kafarnaüm omschrijft zichzelf niet voor niet als een plek op een kruispunt van pelgrimswegen, een pleisterplaats om tot innerlijke rust te komen. Pelgrims en wandelaars uit alle windstreken vinden in deze Brabantse plaats gastvrij onderdak op weg naar hun eindbestemming in België, Frankrijk of Spanje. In de belevingstuin treffen we twee dames, een moeder en haar volwassen dochter, genietend van de ochtendzon. “We hebben hier vannacht geslapen,” laat de jongste van de twee weten. “We lopen samen Ons Kloosterpad. Gisteren legden we de route vanaf Klooster Mariënhage in Eindhoven naar deze fijne plek af. Straks vervolgen we onze weg naar Oirschot. Of we prima geslapen hebben? Zeker. Eenvoudig, maar zeer gastvrij.”
De grens over
Zonder er erg in te hebben, verlaten we Nederland en wandelen door een bosrijk gebied, België binnen. Met aardig wat kilometers in de kuiten kan de inwendige mens wel wat gebruiken. We strijken neer op het terras van Gasthof De Beiaard naast de Abdij van Postel en doen onszelf tegoed aan lokale lekkernijen. “Pelgrims?” vraagt de serveerster terwijl ze een blik op onze wandelschoenen werpt. “In de voetsporen van,” leggen we uit. “Zijn jullie al op het terrein van de abdij geweest?” informeert ze terwijl ze de lege borden van tafel haalt. “Zeker even doen hoor!”
Hoewel het leven van de Norbertijnen op God gericht is, maken zij tussen het driemaal daags zingen en bidden van de eucharistie in de abdijkerk ook tijd voor het onthaal van gasten. Elke pelgrim, elke reiziger is hier welkom in het gastenkwartier waar de Heilige Nicolaas, patroon van de reizigers, over hen waakt. “Hebben jullie ook zojuist de mis bijgewoond?” informeert een passant als we in de kruidentuin rondneuzen. We moeten bekennen dat we die gemist hebben.
Gevoel van thuiskomen
De man praat ons graag bij. “Oorspronkelijk kom ik uit een goed gelovig Brabants katholiek gezin. Zoals velen van ons ging ik mezelf tijdens mijn puberjaren en de periode van jongvolwassene flink afzetten tegen de kerk en het geloof. Nu ik tegen het einde van de veertig ga, zie ik zaken weer in een ander perspectief en ben ik juist blij met mijn religieuze opvoeding. Ik woon in Bergeijk, dat is ongeveer een kwartier rijden met de auto naar deze abdij, en kom dikwijls voor wat rust naar deze plek. Het heeft voor mij iets magisch. Een gevoel van thuiskomen, een gevoel van erbij horen. Met elk bezoek lijkt het of ik mezelf een beetje terugvind. Een fijn gevoel.”
In de abdijwinkel laven bezoekers zich juist aan aardse zaken. De abdijkaas, brood en bier, vervaardigd door de kloosterlingen om in het onderhoud te kunnen voorzien.
Laatste stop op de Spirituele Driehoek: Bergeijk
Een (pelgrims)wandeltocht is het perfecte excuus om te genieten van de mooie natuur. Al wandelend voelt de verbinding met de natuur sterker. Sterker dan tijdens een fietstocht en absoluut intenser dan tijdens een rit per auto. De geuren, de kleuren, intens genieten.
De derde mogelijke stop in de ‘Spirituele Driehoek’ is de open christelijk-oecumenische leefgemeenschap De Hooge Berkt in Bergeijk. Een plek waar men met elkaar een gemeenschap vormt om christelijk leven concreet te maken. Een plek voor bezinning en verbinding. Helaas, hebben wij na een dag wandelen geen tijd meer voor een bezoek aan het centrum, maar zijn vastbesloten op een ander moment alsnog een kijkje te gaan nemen.
Het ritme van de dag werd bepaald door onze voetstappen. Wandelen. Eten. Even rusten. Weg van prikkels van de telefoon en sociale media, want ons toestel bleef de hele tocht in de rugzak. Op onze eigen cadans, in onze eigen bubbel, maar met een open vizier voor bijzondere ontmoetingen.
Adressen Spirituele Driehoek
- Pelgrimsherberg Kafarnaüm, Servatiusstraat 11, 5512 AJ Vessem. De herberg is het hele jaar open, behalve drie weken rond Kerstmis en Nieuwjaar. Tussen 09:30 uur en 16:00 uur gaat de herberg ervan uit dat de pelgrims op pad zijn. Derhalve check je voor die tijd uit of na het genoemde tijdstip in.
- Abdij van Postel, Abdijlaan 16, 2400 Mol, België. Wie wil overnachten in de Abdij van Postel is van harte welkom in het gastenkwartier. Van gasten wordt verwacht dat ze dagelijks deelnemen aan één van de gebedsdiensten van de abdijgemeenschap.
- De Hooge Berkt, Hooge Berkt 16, 5571 TH Bergeijk. Overnachten is alleen mogelijk in de vorm van een meerdaagse retraite.
Dit artikel schreef ik voor/verscheen eerder in Wandel Magazine een uitgave van KWbN