Perm, hart van de Oeral
Perm, dat ooit de naam droeg van de minister van buitenlandse zaken tijdens het bewind van Joseph Stalin, Molotov, is de meest Oostelijke stad op Europese grond in Rusland. Ga je verder oostwaarts, dan ben je in Azië. De provincie van Perm is een immens gebied dat zich uitstrekt tot in het hart van het Oeralgebergte. (Even voor je beeldvorming: deze provincie beslaat ongeveer tweederde van heel Groot-Britannië, zo groot dus).
Verboden Stad
Dat ik een bezoek aan Perm bracht is best bijzonder. Zeker gezien het feit dat het de stad jarenlang verboden terrein was voor bezoekers. Tot 1991 zaten de spreekwoordelijke deuren van de stad op slot.
Niet in Beijing, maar onder het bewind van Stalin was Perm eveneens een verboden stad. Perm maakte deel uit van de verschrikkelijke GULAG-archipelago. Hier werden honderdduizenden politieke gevangenen in strafkampen dwangarbeid opgelegd. Daarnaast was Perm dé in het Russische rijk op het gebied van oorlogsindustrie. Artillerie, raketten, tankonderdelen en motoren voor MiG-straaljagers werden er op grote schaal vervaardigd, daarnaast beschikte de regio over twee belangrijke militaire luchtbases. Niet iets waar je pottenkijkers bij kunt gebruiken.
Tussenstop tijdens de Trans Siberië Expres
Of Perm potentie heeft om als tussenstop te dienen tijdens de lange treinreis over de Trans Siberische Spoorweg, toog ik voor mijn voormalig werkgever (een specialist in reizen per Transsib) naar Perm om op onderzoek uit te gaan.
Een regenachtige septemberochtend start bij Motovilikha. De raketten, tanks en ander oorlogstuig staat er troosteloos bij. Snel door naar Sibirsky Trakt, een straat die bol staat van de geschiedenis. Tsaar Mikhail Romanov sleet er zijn laatste dagen in een hotel, het Chaikovsky Academisch Opera & Ballet Theater huist er. Komsomolsky Prospekt werpt haar Sovjet jas af en ontpopt zich steeds meer tot een Westers georienteerde (winkel)straat. In een voormalige kathedraal warm ik even op en bekijk er de grote collectie kunst van de Perm Kunstgallerij.
Houten architectuur in Khokhlovka
Zo’n 40 kilometer ten Noorden van Perm, ligt het openluchtmuseum Khokhlovka, gelgen op een prachtige groene heuvel omringd door de Kama rivier. De collectie stamt uit de 17e eeuw en zijn allen de originele gebouwen (met inventaris!) zoals die uit verschillende plaatsen in provincie in het Khokhlovka openluchtmuseum bijeengebracht zijn. Twee uur lang, struin ik door het hoge gras – en, gelukkig is het intussen gestopt met regenen. Een fijn plekje, op een uurtje rijden van de stad.
Demidkovo, resort in de naaldbossen
Het openluchtmuseum laat ik achter me en ga aan boord van een klein schip. Over de Kama rivier – mét regenboog – brengt de aardige bemanning me naar de oever aan de andere kant van het water. Op het Demidkovo resort staat het animatieteam reeds juichend aan de kant te zwaaien en te springen, er is zelfs ook een heuse mascotte bij. Landal is er niets bij.
In een van de houten huizen, krijg ik een kamer toegewezen en ga ik de nacht doorbrengen. Eerst wacht er nog een show op me. Russiche folklore, flauwe grappen en grollen en een presentatrice met een iets te harde stem en dito afgestemde microfoon, maken van mij een party pooper. Kan ik nog net even genieten van de ondergaande zon over de brede rivier.
Wreed verleden: PERM-36
Vlak voor de val van het communistische regime werden de door Stalin opgezette kampen zorgvuldig vernietigd. Een bleef over, Perm-36 het enige kamp van zijn soort dat bewaard is gebleven. Tijdens het schrikbewind van Stalin kregen oppositieleden, auteurs en andere soorten staatsvijanden een minimale straf van 10 jaar GULAG. Tijdens mijn bezoek aan deze zwarte pagina uit de geschiedenis van Rusland is het weer grijs en grauw.
Met een gids bezoek ik het museum dat thans functioneert als een levende herinnering aan de communistische gruweldaden. Alle unieke gebouwen die we in het kamp bezoeken zijn allen authentiek, bewaard gebleven of zijn herrezen uit hun originele delen. Kippevel!
Wist je trouwens dat Perm-36 pas in 1987 op slot ging en daarmee één van de laatst gesloten kampen in de Sovjet Unie was?
Oeral vanaf het water
Een busrit van een dik uur geeft me de gelegenheid de geschiedenis die ik ’s ochtends aanschouwde te laten bezinken. ’s Middags staat er heel iets anders op het programma, namelijk raften op de Usva rivier. Deze rivier stroomt langs de noordelijke Centrale Oeral en de voet van de berg Charioesny Kamen in het natuurreservaat Zapovednik Basegi. Op een klein catamaran-achtige vlot zak ik – terwijl de stuurman, de wodka rijkelijk laat vloeien – in zo’n twee uur, vijf kilometer de rivier af. Het stuk dat ik deed was vooral meedrijven op de stroming van de meanderende rivier, maar er zijn ook stukken waar je moet peddelen of je leven er van af hangt.
Afzakken in de zoutkelder van Rusland
Solikamsk is op zich niet bijzonder groot is, toch geniet het in Rusland een grote bekendheid vanwege de zoutindustrie die er enorm is. Ik duik de werkende zoutmijnen van Silvinit in om te zien hoe het er in zo’n mijn aan toe gaat. In de kleedkamer hijs ik mezelf in een volledige mijnwerkers-outfit – ja mét helm, lamp en zuurstoftank – en zak in een ijzeren kooi oneindig diep de aarde in. Een forse Rus die vandaag als taak het gidsen heeft gekregen, vertelt in gebrekkig engels over het transport, de afgraving en diverse processen van de zoutwinning. Werken in een zoutmijn mag dan in vergelijk met een kolenmijn schoon werk zijn, ik ben toch echt wel blij als ik weer boven ben.
Een warm ontvangst in koud Kungur
Kungur is beroemd om zijn unieke ijsgrotten. Nu kun je in de Oeral overal grotten vinden, maar geeneen zo mooi en bekend als die van Kungur. Naar schatting zijn de grotten 10 tot zelfs wel 12 duizend jaar. Eigenlijk is het een heel complex, de ijsgrotten bestaan namelijk uit ongeveer 100 aparte grotten en 60 ondergrondse meren. Zes kilometer ondergrondse doorwegen verbinden de boel met elkaar. Tot mijn verbazing krijg ik een warme begroeting van Vadertje Winter (equivalent van de Kerstman) en zijn lieftallige assistente.
Boven op de berg
Op de top van een 446 meter hoge berg ligt het imposante Belogorsky klooster, het grootste van de Oeral regio. Aan de voet van dit immense godshuis kijk ik 360 graden uit over het uitgestrekte beboste niemandsland dan onder me ligt. Na een naar verleden van martelingen van de kloosterlingen, gewonden verzorging en een brand in de jaren tachtig Belogorsky klooster in 1990 opnieuw haar deuren. Zoals je ziet op de foto, voor een bezoek aan dit orthodoxe bouwwerk zijn rok en hoofddoek gewenst.
Conclusie
Perm is een typisch Russische stad. Het heeft interessante bezienswaardigheden, maar moet het toch vooral van zijn omgeving hebben. De afstanden hiernaar toe zijn in kilometers goed te doen, maar de wegen zijn niet altijd even goed – over 90 kilometer doe je gemakkelijk twee uur of meer.
De ligging in de Oeral is fantastisch mooi en ik weet zeker dat outdoorliefhebbers hier hun hart op zullen halen.
Meer Rusland:
VDNKh park Moskou, nostalgie galore
Twee dagen in koud Kazan
Eén reactie
Ik zou Perm zeker overwegen als tussenstop. De reden waarom ik erheen wil is Perm-36. Jammer genoeg is de boodschap van het museum van het kampencomplex sinds 2014 veranderd. Hier stond eerst het Herdenkingscentrum voor de Geschiedenis van Politieke Onderdrukking, maar door teruglopende financiering vanuit de regering van Perm is dit museum gesloten. In plaats daarvan kun je nu naar het Museum van de Geschiedenis van de Kampen. Een neutralere titel die de kampen zelf centraal stelt en niet meer de mensen die erin opgesloten zaten en onderdrukt werden.