Historisch Gouda over pijpen, glazen en bier

Wie Gouda zegt, zegt kaas. Of stroopwafels. Of Kaarsen. Producten die bijna synoniem zijn voor deze historische stad. Toch moet Gouda meer te bieden hebben, niet waar? Ik zocht het voor je uit en ging een dag op pad in historisch Gouda.

➡️ Lees ook: Kaasmarkt Gouda, say Cheese!

Een paar keer per jaar maak ik samen met mijn mama een tripje naar een Nederlandse stad. Soms een dag, soms met een overnachting erbij. Dit maal opperde ik naar Gouda te gaan, een plek waar ik eerder kwam – een tikje verliefd op werd – maar voor mijn moeder nog een onbekende stip in het Groene Hart.

Startpunt Markt

Vanuit het station, lopen we naar het hart van de stad, de Markt. Bam, hier hebben we direct twee van de misschien wel mooiste historische monumenten van de stad al te pakken. Amper een voet over de drempel hoor ik mijn moeder reeds “Oeh, deze is lekker,” mompelend. De kaas die in Waag gekeurd kan worden, kan haar goedkeuring wegdragen. Dat is alvast 1 punt voor Gouda. Vroeger werd in het gebouw de kaas gewogen, anno nu huist het VVV en het Kaas – en Ambachtenmuseum in het pand. Aan de overzijde staat het statige oude stadhuis van Gouda. Een gebouw waar je naar kunt blijven kijken en steeds weer nieuwe details op ontdekt.

Duik in de geschiedenis van de stad – Museum Gouda

Na een kop koffie – mét stroopwafel – duiken mams en ik in het verleden van Gouda. Het Catharina Gasthuis, vroeger een plek waar arme reizigers en pelgrims een slaapplaats vonden, nu een mooi museum. We kiezen als ingang de entrée Achter de Kerk – serieus dat is de straatnaam – een mooiere toegang tot een museum kun je niet bedenken. Via het Lazaruspoortje en door de museumtuin betreden we het domein met 40.000 objecten.

De apotheek, ooit onderdeel van het gasthuis, dat zo’n veertig zieken op zaal kon hebben, is nog altijd in het museum terug te vinden. Net als de Chirurgijnskamer herinnert de kelder ook nog aan de aanwezigheid van zieken en krankzinnigen. In de ondergrondse gewelven ligt de dol- of martelkamer. Amper de stenen trap afgedaald, loop ik gebukt door de lage vertrekken. Net als ik de achterste ruimte wil betreden, hoor ik kettingen rinkelen. Gelukkig is mijn moeder erbij want het griezelen is verzekerd!

Het depot is hier geen gewoon depot. Nee, vele stukken staan – hetzij met minder uitleg – in statige vitrines uitgestald. Wachtend op een passende tentoonstelling om te mogen schitteren in een van de zalen die het museum rijk is. Het heet dan ook niet voor niets de schatkamer van het museum.

Goudse kleipijpen, Gouds Plateel, schilderijen groot en klein, we bekijken het allemaal. Twintig zalen lang vergapen we ons aan wat Gouda en het museum te bieden heeft. We sluiten ons topbezoek af met een heerlijke lunch in het Museumcafé.

Goudse Glazen in de Sint-Janskerk

Met gevulde magen kunnen we verder op pad door historisch Gouda. Ver hoeven we niet te lopen, de deur van de St.-Janskerk ligt namelijk schuin tegenover het entrée van het Gouda Museum.

De kerk – met haar 123 meter de langste van Nederland! – geniet vooral bekendheid vanwege haar zogenaamde Goudse glazen. Door de hele kerk vergapen we ons aan de gebrandschilderde ramen met taferelen uit de bijbelse maar ook uit onze vaderlandse geschiedenis.

Historisch Gouda

Mijn moeder is inmiddels al Gouda-fan en wil graag meer zien van deze gezellige stad. Als leidraad voor onze tocht hanteren we de handzame gids “Op pad in Historisch Gouda” Eerst een stop aan de Lange Groenendaal bij Stroopwafelbakkerij van Vliet. Natuurlijk zijn de huisgemaakte stroopkoeken heerlijk, mijn missie is echter het bemachtigen van een fles(je) Stroopwafellikeur. Zo lekker en buiten Gouda (bijna) nergens verkrijgbaar.

Ter hoogte van de Sint Joostkapel pakken we de route uit de gids op. Langs het Remonstrantenpoortje belanden we in de Komijnsteeg, waar we een glimps opvangen van de Gouwekerk. We leren (nog) meer over kleipijpen en lezen over het bijzondere verhaal omtrent de aanhouding van Wilhelmina van Pruisen.

Korte pauze in de Museumhaven

In een ronde havenkom liggen de statige schepen, keurig naast elkaar aangemeerd. Je kunt zeggen dat de glimmende industrie pijpen het aanblik op deze historische plek verstoren. Echter, de grote fabriek die net achter de Museumhaven ligt, is net zo Gouds als kaas en stroopwafels. De plek waar de eerste kaarsenfabriek het licht zag.

In het parkje bij de Mallegatsluis nemen we bij Museumhavencafé ‘t IJsselhuis, het vroegere Schipperswachtlokaal, plaats op het terras. Wat een fijn plekje om even een pauze in onze stadswandeling te lassen.

Molens, hofjes en bier

‘Molen ’t Slot is in 1832 gebouwd op de fundamenten van een toren van een groot kasteel dat eeuwenlang op deze strategische plek aan de monding van de Gouwe heeft gestaan.’

Weer zijn we wat wijzer over de historie van de stad en de prachtige panden die we passeren tijdens onze stadswandeling. Vanaf de Uiterste brug vangen we een blik op de gevel Het Ossenhooft aan de Westhaven. Een pand dat in het verleden behoorde tot een van de vele bierbrouwers die Gouda rijk was. Coornhert slaat ons vanuit zijn gevelsteen gaande, alvorens we het Willem Vroesenhuis – een voormalig oude mannen huis – en het bijbehorende hofje willen bezoeken. Pech voor ons. De deur zit vandaag op slot. Het Swanenburghshofje heeft toevallig wel haar deur geopend…

Erasmus en het Joodse poortje

Het oude Cellebroedersklooster, het voormalige weeshuis en de Jeruzalemkapel passeren we wanneer we onze laatste bezienswaardigheden van vandaag aandoen. Het Joodse Poortje gaf oorspronkelijk toegang tot de Joodse begraafplaats die elders in de stad lag. In het tegenovergelegen parkje – het voormalige kerkhof van de Sint-Janskerk – groet Erasmus ons gedag. Verwekt in deze stad, bracht hij er enkele van zijn kinderjaren door. In 2016 zal Museum Gouda tijdens het Erasmusjaar een tentoonstelling wijden aan haar oud stadsgenoot.

Genieten met een Goudse G

“Hoewel ik eigenlijk niet zo goed van te voren wist, wat te verwachten van een stad als Gouda, ben ik blij dat Eva het initiatief heeft genomen mij hier mee naar toe te nemen. Ik kom zeker terug, want er valt nog zo veel meer te ontdekken. Ik heb genoten van mijn dag in Gouda” Aldus mijn enthousiaste moedertje.

Zeker niet overslaan:

• Voor een goed beschreven stadswandeling (ong. 3,5 km) haal je de brochure ‘Op pad in Historisch Gouda’ bij de VVV Gouda (webshop)
• Een lunch in het museumcafé is een aanrader. Enkele dames naast ons bestelden een high tea, die wil ik een volgende keer ook!
• Voor de beste stroopwafels én stroopwafellikeur ga je naar Stroopwafelbakkerij van Vliet. Je kunt er trouwens ook een workshop wafels bakken volgen – weer een reden om nog eens richting Gouda te gaan
• Slijterij Den Gouwen Aar – een werkelijk schitterdende zaak – is dé plek in de stad om echt Gouds bier in te slaan. Niet overslaan!
• Bij Drank – en spijslokaal Ijsselhuis, stopte mijn moeder en ik voor een drankje. Een fantastische plek recht aan de museumhaven van Gouda.

Heb jij al eens aan Gouda gedacht als leuke citytrip?