Midden tussen de bossen van Tervuren, nabij de Belgische hoofdstad Brussel, ligt een prachtig overblijfsel van de Wereldtentoonstelling uit 1897, het Paleis der Koloniën. Een paviljoen geheel gewijd aan de Afrikaanse gebieden van Koning Leopold II. Bij velen bekend onder de naam Musée du Congo, maar de officiële naam is Koninklijk Museum voor Midden-Afrika.
Allemaal beestjes
Je kunt er niet omheen, zodra je voet over de drempel bij het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, wordt je omringt door beesten. Een enorme giraffe siert een van de zalen. Gevolgd door een Afrikaanse olifant. Krokodillen, apen, maar ook vlinders en insecten. Waar je ook kijkt, overal beestjes.
Naast veel opgezette dieren is er naast zoölogie tevens aandacht voor culturele antropologie, geologie,
geschiedenis en land- en bosbouweconomie in Afrika.
De deuren sluiten
We schrijven augustus 2013, de media meldt reeds een aantal maanden dat de deuren van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika nu echt (écht) sluiten. Het einde van hetzelfde jaar, gaat de sleutel definitief in het slot. Een grootse renovatie van het statige museum gaat dan start Aangezien ik niet eerder het museum bezocht, lijkt het me het perfecte excuus om dat nu te doen. Zodat bij de heropening (gepland in 2017) een goed vergelijk heb en de metamorfose goed kan beoordelen.
Ondanks dat het monumentale pand van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika een bepaald soort charme met zich meebrengt, zucht het gebouw onder haar leeftijd. Als je bovendien bedenkt dat de meest ‘recente’ aanpassingen teruggaan naar het moment van de Expo 58 in Brussel, jawel in 1958!. Hoogtijd om een moderne bezem door het instituut te halen.
De permanente tentoonstelling heeft ook haar beste tijd gehad, zeker als je die vergelijkt met tijdelijke tentoonstellingen, een extra reden om tot vernieuwing over te gaan.
Pop-Up Koninklijk Museum voor Midden-Afrika
Gedurende de ingrijpende veranderingen, popt de collectie van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika her en der in België op. Zo zijn er stukken uit Tervuren te zien in:
- Bozar te Brussel
- Flagely te Brussel
- Museum voor Natuurwetenschappen te Brussel
- Belvue Museum in Brussel
Luipaardman
Echter kwam ik het beeld ‘De Luipaardman’ in februari 2016 tegen in het MAS in Antwerpen. Op de op de vierde verdieping (in het teken van Machtsvertoon) stond ik oog in oog met deze intrigerende sculptuur. In het begin van de jaren ’20 gingen er in Belgische Congo geruchten rond omtrent een moordlustige mannen vermomd als luipaarden. Terwijl zij onschuldigen ombrachten, schoven ze de schuld op de roofdieren. Praktijken die de koloniserende Belgen soms prima uitkwamen…. Ernaast hangt een schilderij dat een tegengeluid geeft:
‘In 2002 gaf Chéri Samba zijn visie op de luipaardman. Met dit schilderij drukte hij zijn afkeer uit voor de clichématige voorstellingen van de wilde, moordlustige Afrikaan. Vastbesloten trekt een groep Afrikanen deze onterende sculptuur weg uit het museum, onder de ogen van de directeur en van de grote opgezette olifant. De Europeanen, die het museumpersoneel voorstellen, proberen daarentegen het beeld, dat hun verleden vertegenwoordigt, tegen te houden.’
Koninklijk Museum voor Midden-Afrika praktisch:
Zolang de deuren nog gesloten zijn, blijf je op de hoogte van de ontwikkelingen via de site van Koninklijk Museum voor Midden-Afrika
Update:
In 2018 zijn de deuren van het indrukwekkende pand weer opengegaan, het museum draag vanaf nu de naam Africa Museum
➡️ Lees ook: Brussel met kinderen, zo leuk is de Europese hoofdstad
Eén reactie
Zelf ook heel benieuwd. Het museum heeft een wereldcollectie etnische kunst en zit boordevol verhalen. Goeie en minder goeie, maar allemaal verdienen ze om verteld te worden. Hopelijk meer focus op de kunsthistorische schatten, de rijke antropologie, de ongelooflijke culturele diversiteit … en minder op economie, geologie en natuurhistorie. Die opgezette dieren zijn gewoon zielig en die stenen al even doods. Aftellen naar 2017.